Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3836

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q63554

  • Attested title :
    • Collectio canonum Sancti Blasii.
  • Other Form of the Shelfmark :
    • Département des manuscrits, Latin, 3836
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3836
    • Paris. BnF, Latin 3836
  • Held at : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :
  • Support Material : Parchemin. Réglure à la pointe sèche.
  • Composition :
    • 104 ff., précédés et suivis d'une contregarde et d'1 garde papier et de 2 gardes parchemin.
  • Format :
    • 325 × 275 mm. (justification 265 × 230 mm.).
  • Codicological details :
    • Décoration du Nord de la France; cf. [J. Porcher,] Les Manuscrits à peinture en France du VIIe au XIIe s. , Paris, 1954, 10 n° 15. Aux ff. 1-43v et 83-91v, 95v la première ligne des grands titres est en capitales ornées à la plume et rehaussées de jaune, de rouge orangé et de vert, parfois enclavées; les lignes qui les complètent sont en capitales mêlées d'onciale rouge orangé, parfois alternées rouge orangé et noires (22-22v). Autres titres au début ou à la fin des textes en capitales ou capitales mêlées d'onciales rouge orangé. Grandes initiales ornées à la plume et rehaussées de couleur rouge orangé, brun, jaune et vert, quelques-unes à décor végétal ou animal (15 et 24v), ou zoomorphes (1v, 4v, 12v etc.). Autres initiales et petites capitales rouge orangé. Lettre ornée à la plume non peinte au f. 89. — Trois lignes décoratives ornées à la plume en brun et rouge orangé (25). Bouts-de-ligne rouge orangé (32), rouge orangé et brun (62,89), peint (91). — Aux ff. 1v-4v, 8-12, 13v-14v, 17v-21v, 28-32, 34-35, 37v-41v, 43v-47v, 74-77v, 80v-83, les sommaires ou les incipit des canons sont en capitales mêlées d'onciales rouge orangé. Sommaires ajoutés en manchettes aux ff. 25-101, passim . Au f. 104, mention contemporaine du manuscrit: «Habit codex iste sancti canonis quaternionis XIIII et folia quattuor et fiunt in summa cento sex». L'examen attentif du manuscrit fait apparaître en réalité 18 cahiers, les 1er, 2e, 15e et 18e de 2 ff. (1-2, 3-4, 85-86, 103-104), le 3e de 3 ff. (5-7), les 4e, 7e, 8e, 10e, 11e, 13e, 14e, 16e et 17e de 8 ff (8-15, 26-33, 34-41, 48-55, 56-63, 69-76, 77-84, 87-94, 95-102), les 5e et 9e de 6 ff (16-21, 42-47), le 6e de 4 ff. (22-25), le 12e de 5 ff. (64-68). — Le f. 25 est coupé au bas sans lacune de texte. Son verso est blanc. — Signets de parchemin peints et collés aux ff. 11 et 79. D'après Maassen, qui se base sur la rubrique du f. 89: «Haec invini Treveris ...», ce manuscrit aurait eu pour archétype un manuscrit de la région de Trêves; cf. Maassen, Geschichte , 508. Turner croit plutôt à un archétype italien et cite la note marginale du f. 34v: «ab hinc inclite sanctae ecclesie Campuanę non habetur»; cf. Turner, dans The Journal of theological studies, art. cit. , 9. — Acheté par Baluze pour la bibliothèque de Colbert; cf. J. Rambaud-Buhot, « Baluze bibliothécaire et canoniste », dans Etudes d'histoire du droit canonique dédiées à G. Le Bras , 1965, 329 n. 17. Entré à la Bibliothèque royale en 1732. Écrit dans le Nord de la France, à Corbie ou dans un centre voisin. Écriture ab de Corbie; cf. E. A. Lowe, Codices latini antiquiores... Part V. France: Paris , Oxford, 1950, p. [11] et [55], notice 554. Les additions des ff. 101v-104 sont en minuscule précaroline. — Le comte Bastard classait l'écriture de ce manuscrit dans les écritures carolingiennes d'Italie et de France, dites lombardiques, antérieures à la conquête lombarde de 752; cf. L. Delisle, « L'Oeuvre paléographique de M. le comte de Bastard », dans Bibl. Éc. Ch ., XLIII (1882), 506, n os 62-64. C'est Lowe qui a attribué le manuscrit au scriptorium de Corbie; cf. E. A. Lowe, Studia paleographica , «Sitzungsberichte der kön. bay. Akad. der Wiss. Philos. phil. Kl., 12», München, 1910, 37 et bibliographie citée par Id., Codices latini , V, [55]; F. Gasparri, « Le Scriptorium de Corbie à la fin du VIII e s. », dans Scriptorium , XX (1966), 265-272. 104 ff., précédés et suivis d'une contregarde et d'1 garde papier et de 2 gardes parchemin.325 × 275 mm. (justification 265 × 230 mm.).
  • Binding :
    • Reliure maroquin rouge aux armes et au chiffre de J.-B. Colbert. Titre au dos : «COLLECTIO DIONYSII EXIGUI».

Contents

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • F 1-101v. Collectio canonum Sancti Blasii. La collection est appelée du nom du manuscrit San Blasius 6 de la bibliothèque de l'abbaye Sanct Paul in Kärnthen; cf. Maassen, Geschichte , I, 504-512, §§ 626 (ms. 2) et 627-632.

    F 1-47v. Conciles (ms. S, X de EOMIA ) :

    F. 1-7 Nicée, a. 325 [interpretatio quae dicitur Isidori]. «Incipiunt capitula statutorum concilii Nicaeni» ( éd. cit. , I/1, pars 2, 165-169, secundum S) (1-1v); «Incipit praefatio ejusdem concilii. Concilium sacrum venerandae fulmina juris// ...-... mella fluet. Deo gratias semper» ( éd. cit. , 171) (1v); «Incipit [ sic ] sancti canones Nicaeni. Cum convenisset sanctum et magnum concilium Nicaeam ... I. Si quidem ex aegretudine vel a medicis secatus est vel a barbaris ...-... XXI. Quoniam sunt in die dominica ...» ( éd. cit. , 173 et 179-243)

    Au f. 3v, le c. XIIII: « Pervenit ad sanctum concilium quod in locis quibusdam ... » correspondant à Ps-Isidori c. XVII, a été transcrit après le canon: « De his vero qui recedunt ex corpore antique Legis ... ».

    (1v-4v); cf. C.P.G. , IV, n° 8520; — «Incipiunt nomina episcoporum de canonibus Nicenis cum provinciis et civitatibus suis» ( éd. cit. , I/1, pars 1, 36-90, secundum S); cf. C.P.G. , IV, n° 8516 (4v-7).

    F. 7-11 Ancyre, a. 314 [interpretatio Isidori vulgata]. «Incipiunt constituta canonum Anquirensium et tituli» ( éd. cit. , II/1, 1907, 36-42, secundum S) (7-7v); — «Incipiunt canones Anquiritanos. Isti canones priores quidem sunt Nicaenis canonibus ... Cum apud urbem Anquiritanam ventum fuisset Marcellus ... I. Presbyteri qui immolaverunt et postea iterum ...-... XXIIII. Si quis sponsam habens sorori ejus ... Expliciunt ...» ( éd.cit. , 48, 54-114)

    Aux ff. 8v-9, le c. IIII regroupe les c. IV et V de l'édition.

    (8-11)

    En marge du f. 8, note contemporaine du ms. d'une autre main: « et vapulare amboque debent et clericus et femina ».

    ; cf. C.P.G. , n°IV, n° 8501.

    F. 11-12 Néocésarée, a. 319 [interpretatio Isidori vulgata]. «Incipit Neocesariensem sinodum», table des chapitres ( éd. cit. , 44-46, secundum S) (11); — «Incipit sinodum Neocaesariensem. Isti canones secundi sunt Ancyrensium ... I. Praesbyter qui uxorem duxerit ...-... XIIII. Diacones septem esse debent ... - ... Isti canones secundi sunt Ancyrensium ... Explicit» ( éd.cit. , 116-140)

    Au f. 12, le c. XIII est plus court que l'édition, il manque: [Vicarii autem episcoporum ...-...et honorabiles habeantur].

    ; cf. C.P.G. , n° IV, n° 8504 (11-12).

    F. 12-14v Gangres, a. 340. «Incipiunt capitula canonum Gangrensium» [versio prisca] ( éd. cit. , II/2, 151-152) (12-12v); — «Incipit synodum Gangrensem. Deo gratiam. Dominis honorabilibus consacerdotibus in Armenia constituti ... Quoniam conveniens sancta synodus episcoporum in Gangrensem ...-... observandum» [Isidori antiqua, epistola synodica] ( éd. cit. , 174-183) (12v-13v); canones: «I. Si quis nuptias in accusationem deduxerit ...-... XX. Si quis per superbiam ...-... Explicit ...» [interpretatio Isidori vulgata] ( ibid. , 184-210)

    Au f. 13v, le c. IV: « Si quis praesbitero qui uxorem habuit ... » appartient à la première version dionysienne, et le c. VI est un mélange de l'interpretatio Isidori vulgata et de la première version dyonisienne: « Si quis extra ecclesiam privatim populus congregans contemnate [ sic ] ecclesiasticas sanctiones ipsamque ecclesiam apud se autem [Isidori vulgata], eaque sunt ecclesiae voluerit agere non conveniente praesbytero secundum episcopi jussionem, anathema sit! [1 a versio dionys.] »; au même f., note marginale contemporaine « Ut non sit congregatio ... nec offerri sine jussione epis[copi] »; - au f. 14v, le c. XVIII est incomplet du début, il commence à: « [continentiae convenire] judicans ... ».

    (13v-14v); cf. C.P.G. , IV, n os 8553-8554.

    F. 14v-27v Carthage, a. 419. [Gesta de nomine Apiarii, actio prima habita die XXV mensis Maii] «Incipiunt tituli statitorum [ sic ] Cartaginiensium» (14v-15); — «Incipiunt constituta que aput Kartagine acta sunt. Gloriosissimorum imperatorum Honorii XII et Theodosii VIII augusti, VIII Kal. Junias Kartagine ... Cum Aurelius papa una cum Valentino primae sedis provinciae Numidiae ...-... silebunt. Daniel notarius ... in omnibus servanda» ( EOMIA. , I/2, pars III, 1930, 566-583, secundum S; ms. SB2 de C. Munier, dans C.C.S.L. , CXLIX, pp. XV et 89-94) (15-17v); «I. Aurelius episcopus dixit: Haec ita aput nos habentur exemplaria ...-... XL. De rebus tituli non invadendas [ sic ] ...» (Munier, éd. cit. , 101-111 et 149, Canones in causa Apiarii); cf. EOMIA, t. cit. , 584-585 (17v-21v); «Et subscripserunt: Aurelius episcopus huic scidulae ...» ( EOMIA , 585-590) (21v-22); — «Incipit epistola ab omne concilium supra scribtum [ sic ] ad Bonifacium urbis Romae episcopum ... Quoniam Domino placuit ut de his quae nobiscum egerunt ... Et subscribserunt ...» ( EOMIA, t. cit. , 596-608; Munier, éd. cit. , 156-161) (22-24v). — «Incipit epistola ATTICI episcopi aeclesiae Constantinopolitanae ad Bonifacium urbis Romae episcopi [ sic ]. Dicta cum exemplariis Nicaeni concilii ... Greca aelementa litterarum numerus [ sic ] exprimere ...-... significant AMHN. Explicit ...» ( M.G.H., Formulae , 557-558); cf. Maassen, Geschichte , I, 400-401, § 525; EOMIA, t. cit. , 613; Munier, éd. cit. , 164, II (24v-25). — «Incipit epistula sancti AURELI[I] episcopi ad sanctum Caelestinum episcopum urbis Romae de adventu Apiarii ... Si quidem admodum Sanctitas tua de adventu Apiarii ...» ( EOMIA, t. cit. , 614-622; Munier, éd. cit. , 169-172) (26-27v).

    F. 27v-33v Chalcédoine, a. 451 [versio prisca]. «Incipiunt tituli canonum Calcidonensium» (ms. Bp de ACO , II/22, 1936, 31-32) (27v-28); — «Incipiunt statuta quingentesimo anno sub imperatore piissimo Marciano constituta ... I. De his qui praemio ordines adipiscuntur. Si quis episcopus ordinationem pro pecuniam [ sic ] fecerit et vendiderit ...-... XXVII. De corruptores mulierum ...» ( éd. cit. , 33-40); cf. C.P.G. , IV, n° 9008, actio VII, b (28-32); — «Et subscripserunt: Paschasius episcopus ... Expliciunt ...» ( éd. cit , 40-45) (32-33v).

    F. 34-36v Constantinople, a. 381 [versio prisca]. «Incipiunt tituli canonum Constantinopolitanorum» ( ACO, t. cit. , 45) (34); — «Hi canones prolati sunt ab episcopis centum quinquagenta ... I. Non transgredi fidem sanctorum Patrum CCCXVIII qui in Nicea Bytiniae ...-... V. De primatu ecclesiae Constantinopolitanae ...» ( éd. cit , 45-47) (34-35); — «Et subscripserunt: Nectarius Constantinopolitanus episcopus ...»; cf. ibid. , 47 (35-36v); cf. C.P.G. , n os 8600 et 8601.

    F. 37-43 Sardique, a. 343 [versio prisca]. «Incipiunt capitula sinodi Serdicensis» ( EOMIA , I/2, pars III, 447-449, secundum S) (37); — «Incipi[unt] canonis Serdicensis. I. De episcopis etiam laica communione privandis qui civitates mutaverint. Osius episcopus dixit: Tam mala consuetudo ...-... XX. De suscipiendis his qui propter periculum et persecutionem fugiunt ...» ( éd. cit. 452-486) (37-42); — «Et subscripserunt qui convenerant: Osius, ab Spania Cordobensis ... Expliciunt ...» ( éd. cit , 546-558) (42-43); cf. C.P.G. , IV, n os 8570-8571.

    F. 43-47v Antioche, a. 330 [versio prisca]. «Incipiunt statuta canonum Anthiocensium»; cf. EOMIA , II/2, 220-226 (43-43v); — «Incipi[un]t constituta canonum Anthiocensium in dedicatione ... Sancta et pacissima synodus qui a Deo congregata est Anthiocia ... Gratia et veritas Domini Salvatoris nostri Jhesu Christi visitans ...-... congregata est» [Epistola synodica] ( éd. cit. , 228-230) (43v-44); — «I. De his qui contraria temptant Nicaenis canonibus et de sanctum [ sic ] Pascha. Omnes qui temptant solvere terminos sancti et magni synodus ...- ... XXV. Ut episcopus potestatem habeat res Ecclesiae gubernare ...» ( éd. cit. , 232-310) (44-47v); — «Et subscripserunt: Eusebius presens omnibus ... Expliciunt ...» ( éd. cit. , 312-314) (47v); cf. C.P.G. , IV, n os 8535-8536.

    Sur la versio prisca , cf. C. H. Turner, Chapters in the history of latin mss. of canons , dans The Journal of theological studies , XXXI (1929-1930), 9-20.

    F. 47v-51 Constitutum Silvestri papae, apocryphe. «Canonem constitutum gradus vel religio qualiter custodiatur a Silvestro episcopo urbis Romae. Domino Constantino Augusto. Eodem tempore cum multi nobilis gaudisent [ sic ]...- ... aspersit. Actum in Trojanas thermas ...» ( P.L. , VIII, 829-840, ed. 1 a ); cf. C.P.L., n° 1680.

    F. 51-53v [Gesta Liberii papae]. «Anno regni Constantini regis nepotis Constantini magni viri erat quidam sacerdos ...-... requievit in pace» ( P.L. , VIII, 1388-1393)

    On lit au f. 51-51v, la «Fides Romanorum» (éd. Bulhart, dans C.C.S.L. , IX, 129-131, ms. P et C.C.S.L. , LXIX, 267-268, ms. A).

    ; cf. B.H.L. et Suppl. , n° 4907; C.P.L. , n° 1681.

    F. 53v-57v [Gesta de Xysti purgatione et Polychronii Hierosolymitani episcopi accusatione] «Ipse Xystus colligi precipit. Valentiano, Anatolio consulibus, Crescentio quidam timens Deum ex nobilitate ...-... judicabat sedem suam. Actum in basilica Heliana» ( P.L.S. , III, 1249-1252) (53v-55); «Hoc indiculum collegit Archidamus praesbyter et ipse quasi in cartarium Ecclesiae conlocavit. Erat quidam sacerdos nomine Polycronius episcopus Hierusolomitanus ...-... requievit in pace» ( ibid. , 1252-1255); cf. B.H.L. , n os 7813 et 7814; C.P.L. , n° 1682 (55-57v).

    F. 57v-62 [Synodi Sinuessanae gesta de Marcellino] «Diocletiano et Maximiano Augustis. Cum multi in vita sua aspersu mentis ...-... et Maximiniano VII» ( P.L. , VI, 11-20); cf. C.P.L. , n° 1679.

    F. 62-87 Décrétales; cf. Wurm, 89 et 261-264 (ms. Sp).

    F. 62-66 S. SIRICIUS, papa. «Siricius Hieronimo episcopo Tarrocinensi. Directa ad decessorem nostrum sanctae recordationis Damasum ...» ( P.L. , XIII, 1132-1147); cf. JW, n° 255; C.P.L. , n° 1637, ep. 1.

    F. 66-67 S. BONIFACIUS I, papa. «Bonifacius episcopus Honorio Augusto. Aeclesiae meae cui Deus noster meum sacerdotium ...» ( P.L. , XX, 766-767, ep. 7); cf. JW, n° 353; C.P.L. , n° 1648 (66-66v); — «Rescribtum HONORI[I] Augusti ad Bonifacium papa [ sic ]... Scribta Beatitudinis tuae debita reverentiae gratulatione suscepimus ...» (ms.  de Guenther, dans C.S.E.L. , XXXV/1, 83-84, ep. 37) (66v-67).

    F. 67-68vS. ZOSIMUS, papa, «Zosimus episcopus Esichio episcopo Salonitano ... Exigit dilectio tua praeceptum apostolicę sedis ...» ( P.L. , XX, 670-673); cf. JW, n° 339; C.P.L. , n° 1644, ep. 9.

    F. 68v-71 S. CAELESTINUS I, papa. «Caelestinus episcopus universis episcopis per Apuliam et Calabriam constitutus [ sic ]. Nulli sacerdotum suos liceat canones ignorare ...-... cupiditate transcendere. Data ...»; la fin de la lettre manque ( P.L. , L, 436); cf. JW, n° 371; C.P.L. , n° 1651 (68v-69). — «Caelestinus universis episcopis per Biennensim provintiam constitutus [ sic ]. Cuperemus quidem de vestrarum ecclesiarum ita ordinatione gaudire ...» ( ibid. , 430-436); cf. JW, n° 369; C.P.L. , n° 1650 (69-71).

    F. 71-79v S. INNOCENTIUS I, papa; cf. C.P.L. , n° 1641, ep. 2, 6, 17. «Innocentius Victorio episcopo Rotomagensi. Etsi tibi, frater carissime, pro merito et honore sacerdocii ...» ( P.L. , XX, 469-481, ep. 2)

    Aux ff. 71v-72, le premier canon est incomplet: «Primum ut extra conscientiam ...-... sententiis confirmatur. Hoc enim et in synodus [sic] Nicaena constituit».

    ; cf. JW, n° 286 (71-73v); — «Innocentius Exsuperio episcopo Tolosano. Consulenti tibi, frater carissime, quid de proposita specie unaquaque ...», c. I-VII ( ibid. , 495-502, ep. 6); cf. JW, n° 293 (73v-76); — «Incipit ejusdem. Innocentius Rufo, Eusebio, Eustatio ... episcopis Machedonibus et diaconibus ... Magna me gratulacio habuit cum post tot discrimina ...», c. I-VII ( ibid. , 527-537., ep. 17)

    Aux ff. 76v-77v, les chapitres numérotés de II à V correspondent au ch. II de l'édition; au f. 77v, le ch. VI est formé du ch. III et du début du ch. IV de l'édition jusqu'à: «... a vitioso fuerat injectum»; aux ff. 77v-79v, le ch. VII regroupe la suite du ch. IV et les ch. V-VII de l'édition, mais il manque au f. 78 la fin du ch. IV depuis: «... praestare consuebit» [Sed nostrae lex est Ecclesiae ...] et le début du ch. V jusqu'à [...pariter quod urgebat] «quia alius est ordo legitimus ...».

    ; cf. JW, n° 303 (76-79v).

    F. 79v-87 S. LEO I MAGNUS, papa; cf. C.P.L. , n° 1656. «Leo episcopus Rustico episcopo Narbonensi ... Epistulas fraternitatis tuae quas Hermes archidiaconus tuus detulit ...», c. I-[XIX] (P.L., LIV, 1199-1202, ep. 167); cf. JW, n° 544 (79v-83); — «Incipit epistola papae Leonis ad Mauros episcopos. Cum in ordinacionibus sacerdotum quaedam apud vos inlicitae ...» ( ibid. , 656-663, ep. 12); cf. JW, n° 410 (83-85v); — «Incipit papae Leonis ad Aquileinensem [ sic ] episcopum. Relatione sanctae [ sic ] fratris et coepiscopi nostri Septimi ...» ( ibid. , 593-597, ep. 1); cf. JW, n° 398 (85v-86v); — «Incipit papae Leonis ad Septimum episcopum. Lectis fraternitatis tuae litteris vigorem fidei tuae ...» ( ibid. , 597-598, ep. 2); cf. JW, n° 399 (87).

    F. 87-89 Chalcédoine [Definitio fidei]: «Incipit sinodus episcopalis Calcedoniensis habitus ad quingentis et viginti episcopis contre [ sic ] Uthicitem. Venerabilis totius mundi conventus qui ex gratia Dei ...-...hos excommunicare jubemus. Explicit sinodum mundanum, id est universale aput Calcedona» ( ACO , II/22, 11-14).

    F. 89-89v [Symbolum fidei], fragment de Trêves: «Haec invini Treveris in uno libro scriptum, sic incipiente: Domini nostri Jhesu Christi et reliqua. Domini nostri Jhesu Christi fideliter credat. Est ergo fides recta, ut credamus ...-... fideliter custodire» (éd. d'après ce ms. par A.E. Burn, Athanasian creed , Cambridge, 1896, p. XXXV-XXXVIII).

    F. 89v-91 S. DAMASUS I, papa. «Incipit de sinodo Nicaeno scripta pape Damasi ad Paulinum Anthiocenae urbis episcopum. Credimus in unum Deum Patrem omnipotentem, creatorem visibilium ... Post hoc concilium Nicaenum quod in urbe Roma ...-... et sine dubio credamus» (éd. A. Hahn, Bibliothek der Symbole und Glaubensregeln , Breslau, 1877, 200-204); cf. C.P.L. , n° 1633, ep. 4, Confessio fidei .

    F. 91-91v «Incipit Expositio fidei. Credimus unum Deum Patrem omnipotentem et Filium ejus unicum ...-... unum Deum piissime confitemur. Explicit» (91); «Incipit ejusdem sermo. Credimus Jhesum Christum dominum nostrum Dei Filium ...-... pro peccatis aeterni supplicii» (91-91v) (Burn, éd. cit. , 60-62, d'après ce ms.).

    F. 91v «Incipit de fide catholica. Nos Patrem et Filium et Spiritum sanctum confitemur ...-... adversus veritatem rebellis est. Explicit» ( P.L. , LVI, 582, extrait de la Quesnelliana ).

    F. 91v-93 [S. HILARIUS PICTAVIENSIS] «Incipit exemplar epistule sinodi Serdicensis facte ad Julium urbis Rome episcopum. Quod semper credidimus etiam nunc sentimus ...-... Narcissus ab Hieropoli, Stefanus ab Anthiocia» ( P.L. , X, 639-642; ms.  de A. Feder, dans C.S.E.L. , LXV, 126-139); cf. A. Wilmart, « L' Ad Constantium liber primus de s. Hilaire de Poitiers et les fragments historiques », dans Rev. bénéd. , XXIV (1907), 292-319; C.P.L. , n os 449 et 538.

    F. 93-95 S. GELASIUS I, papa, Statuta, 1 ère partie; cf. JW, n° 636 et C.P.L. , n° 1667, ep. 14, début. «Incipiunt statuta sancti Gelasii papae ... Necessaria rerum dispositione constringemus [ sic ] ...-... dispositione mandantem. Explicit» ( P.L. , LVI, 691-694 B, lig. 12; Thiel, I,1868, 362-364, c. I-III liés) (93-94); «De dedicatione basilicarum. Basilicas noverit [ sic pro noviter] institutas ...-... dissimulaverit indicare» ( P.L. , LVI, 694 B, lig. 12-695 B, lig. 9; Thiel, I, 365-366, c. IV-VI)

    Le c. correspondant au ch. VI de l'édition Thiel est introduit par le titre: «Ne praesbyter ibi velint inlicite vindicare».

    (94-94v); «De diaconibus. Diaconus [ sic ] quoque propriam constituimus ...-... extorquet utilitas» ( P.L. , LVI, 695 B, lig. 10-697 A lig. 4; Thiel, I, 366-368, c. VII-IX, liés) (94v-95).

    F. 95v-97v S. GELASIUS I, papa, apocryphe. «... incipit decretale edito de recipiendis sive non recipiendis auctoribus, qui scriptum est a Gelasio papae [ sic ] cum septuaginta eruditissimis viris episcopis in side apostoleca [ sic ] Roma», apocryphe. «Post propheticas et evangelicas atque apostolicas scripturas ...-... esse damnata» (ms. G5 de E. von Dobschütz, Das Decretum Gelasianum de libris recipiendis et non recipiendis , Leipzig, 1912, 7-13, c. III-V et 157-158); cf. JW, n° 700; C.P.L. , n° 1676; B. de Gaiffier, dans Anal. Boll. , LXXXIV (1964), 354.

    F. 98-101v S. GELASIUS I, papa : — Statuta, 2 e partie; cf. JW, n° 636 et C.P.L. , n° 1667, ep. 14, fin :«De baptismo. Baptizandis ibi quisquam passim ...-... Ut nulli liceat in literarum vel debilem ad ecclesiasticos ordines promobere ... permissum» ( P.L. , LVI, 697 A, lig. 5-699 B, lig. 3; Thiel, I, 368-372, c. X-XVI), avec titres précédant chaque chapitre (98-99); «De his qui semetipsos absciderint. Paterni canones ...-... amovere videamur» ( P.L. , LVI, 699 B, lig. 4-701 B, lig. 1; Thiel, I, 372-374, c. XVII-XXI, liés) (99-99v); «Secundas nuptias sicut saecularibus ...-... servanda» ( P.L. , LVI, 701 B, lig. 1-11; Thiel, I, 375, c. XXII-XXIII liés) (99v); «De monachis vel laicis. Copiosius in prima parte digesta ...-...putaverit subprimenda. Expliciunt statuta s. Gelasi» ( P.L. , LVI, 701 B, lig. 11-704; Thiel, I, 375-379, c. XXIV-XXVIII liés) (99v-101). — «Incipiunt constituta sancti Gelasi papae quas [ sic ] episcopi in ordinatione sua accipiunt ... Probabilibus desideriis nihil attulimus tarditatis ...» ( P.L. , LIX, 137-138; Thiel, I, 379-380); cf. JW, n° 675; C.P.L. , n° 1667, ep. 15 (101-101v).

    F. 101v-104 Additions un peu postérieures :

    F. 101v-103v INNOCENTIUS I, papa. «Incipiunt decretalia Innocentiae [ sic ] papae», table (101v); «Innocentius Decentio episcopo Capuano. Si instituta ecclesiastica ut sunt a beatis apostolis ...» ( P.L. , XX, 551-555 et 559-561) ; cf. JW, n° 311; C.P.L. , n° 1641, ep. 25 (101v-103v); par suite de la perte d'un feuillet entre les ff. 102 et 103 il manque les ch. IV à VII, lig. 5 de l'édition, jusqu'à [remittendum Romanae Ecclesiae] «consuetudo demonstrat ...».

    F. 103v-104 [Ordo lectionum in ecclesia Sancti Petri] «Cantatur autem omnis Scriptura ...-... et vite patrum catholicorum leguntur» (ms. P de M. Andrieu, Les Ordines Romani du Haut Moyen-Age , Louvain, III, 1951, 25-41, ordo XIV); cf. ibid. , I, 1931, 271-272.

Text in this manuscript

Data Source: Mandragore

Illuminations and decoration

Participants

Subjects and themes

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • Anno regni Constantini regis nepotis Constantini magni viri erat quidam sacerdos ...

    f. 51

    Aurelius episcopus dixit : Haec ita apud nos habentur exemplaria ...

    f. 17v

    Baptizandis ibi quisquam passim quocumque tempore ...

    f. 98

    Basilicas noverit [ sic pro noviter] institutas non petitis ...

    f. 94

    Cantatur autem omnis Scriptura sancti Canonis ab initio anni ...

    f. 103v

    Concilium sacrum venerandi culmina juris//...

    f. 1v

    Consulenti tibi frater carissime quid de proposita specie unaquaque ...

    f. 73v

    Copiosius in prima parte digesta ...

    f. 99v

    Credimus in unum Deum Patrem omnipotentem creatorem visibilium ...

    f. 89v

    Credimus Jesum Christum Dominum nostrum Dei Filium ...

    f. 91

    Credimus unum Deum Patrem omnipotentem et Filium ejus unicum ...

    f. 91

    Cum apud urbem Anquiritanam ventum fuisset Marcellus ...

    f. 8

    Cum Aurelius papa una cum Valentino primae sedis provinciae Numidiae ...

    f. 15

    Cum convenisset sanctum et magnum concilium Nicaeam ...

    f. 1v

    Cum in ordinationibus sacerdotum quaedam apud vos illicite usurpata ...

    f. 83

    Cum multi in vita sua aspersu mentis suae vacillitatem ...

    f. 57v

    Cuperemus quidem de vestrarum ecclesiarum ita ordinatione gaudere ...

    f. 69

    Diaconos quoque propriam constituimus servare mensuram ...

    f. 94v

    Directa ad decessorem (praedecessorem) nostrum sanctae recordationis Damasum ...

    f. 62

    Domini nostri Jesu Christi fideliter credat. Est ergo fides recta, ut credamus et confitemur quia Dominus Jesus ...

    f. 89

    Ecclesiae meae cui Deus noster meum sacerdotium ...

    f. 66

    Eodem tempore cum multi nobiles gaudissent quod Constantinus baptizatus ...

    f. 47v

    Epistolas fraternitatis tuae quas Hermes archidiaconus detulit ...

    f. 79v

    Erat quidam sacerdos nomine Polycronius episcopus Hierosolomitanus ...

    f. 55

    Etsi tibi, frater carissime, pro merito et honore sacerdotii ...

    f. 71

    Exigit dilectio tua praeceptum ( vel praeceptorum) apostolicae Sedis ...

    f. 67

    Graeca elementa litterarum numeros exprimere ...

    f. 24v

    Gratia et veritas Domini Salvatoris nostri Jesu Christi visitans sanctam Antiochiae ecclesiam ...

    f. 43v

    Hi canones prolati sunt ab episcopis centum quinquagenta ...

    f. 34

    Ipse Sixtus colligi praecipit Valentiano, Anatolio consulibus, Crescentio quidam timens Deum ex nobilitate ...

    f. 53v

    Isti canones priores quidem sunt Nicaenis canonibus ...

    f. 8

    Isti canones secundi sunt Ancyrensium ...

    f. 11

    Lectis fraternitatis tuae litteris vigorem fidei tuae quam olim noveramus...

    f. 87

    Magna me gratulatio habuit cum post ( vel post tot ) discrimina ....

    f. 76

    Necessaria rerum dispositione constringimur et apostolicae Sedis moderamine ...

    f. 93

    Non transgredi fidem sanctorum Patrum CCCXVIII qui in Nicaea Bithyniae ...

    f. 34

    Nos Patrem et Filium et Spiritum sanctum confitemur ... [ expl. : rebellis]

    f. 91v

    Nulli sacerdotum suos liceat canones ignorare ...

    f. 68v

    Omnes qui temptant solvere terminos sancti et magni synodus ...

    f. 44

    Osius episcopus dixit :Tam mala consuetudo quam ipsa rerum perniciosa corruptela ...

    f. 37

    Paterni canones evidenter sequenda posuerunt ...

    f. 99

    Post hoc concilium Nicaenum quod in urbe Roma congregatum est ...

    f. 89v

    Post propheticas et evangelicas atque apostolicas scripturas ...

    f. 95v

    Presbyter qui uxorem duxerit ab ordine illo ...

    f. 11

    Presbyteri qui immolaverunt et postea iterum certamen ...

    f. 8

    Probabilibus desideriis nihil attulimus tarditatis fratrem etiam et coepiscopum nostrum illum ...

    f. 101

    Quod semper credidimus etiam nunc sentimus ...

    f. 91v

    Quoniam conveniens sancta synodus episcoporum in Gangrensem ...

    f. 12v

    Quoniam Domino placuit ut de his quae nobiscum egerunt ...

    f. 22v

    Relatione sancti fratris et coepiscopi nostri Septimi ...

    f. 85v

    Sancta et pacatissima synodus qui a Deo congregata est Antiochia ...

    f. 43v

    Scripta Beatitudinis tuae debita reverentiae gratulatione suscepimus ...

    f. 66v

    Secundas nuptias sicut saecularibus ...

    f. 99v

    Si instituta ecclesiastica ut sunt a beatis apostolis ...

    f. 101v

    Si quidem admodum Sanctitas tua de adventu Apiarii ...

    f. 26

    Si quidem ex aegretudine vel a medicis secatus est vel a barbaris ...

    f. 1v

    Si quis episcopus ordinationem pro pecunia fecerit et vendiderit ...

    f. 28

    Si quis nuptias in accusationem deduxerit et mulierem abominandam crediderit ...

    f. 13v

    Valentiniano Anatolio consulibus Crescentio quidam timens Deum ex nobilitate ...

    f. 53v

    Venerabilis totius mundi conventus qui ex gratia Dei nostri ...

    f. 87v

    ATTICUS, ep. Constantinopolitanus. -- Epistolae
    AURELIUS (s.), Carthaginensis ep. -- Epistolae
    BALUZE (Etienne) -- Manuscrits achetés par lui pour Colbert
    BONIFACIUS I (s.), papa -- Lettre à lui adressée par le concile de Carthage
    BONIFACIUS I (s.), papa -- Epistolae
    CAELESTINUS I (s.), papa -- Epistolae
    COLBERT (Jean-Baptiste) -- Possesseur
    COLLECTIONS CANONIQUES -- Collectio Sancti Blasii
    Conciles africains -- Carthage VI-VII (25 mai et 30 mai 419)
    Conciles grecs -- Ancyre (a. 314)
    Conciles grecs -- Antioche (a. 330)
    Conciles grecs -- Chalcédoine (a 451)
    Conciles grecs -- Chalcédoine, definitio fidei
    Conciles grecs -- Constantinople (a. 381)
    Conciles grecs -- Gangres (a.340)
    Conciles grecs -- Néocésarée (vers 319)
    Conciles grecs -- Nicée (a. 325)
    Conciles grecs -- Sardique (a. 343)
    Conciles grecs -- Sinuessana (pseudo-synodus)
    DAMASUS I (s.), papa -- confessio fidei
    DECORATION -- Nord de la France (VIII e s.)
    Ecriture française -- Corbie (VIII e s.)
    GELASIUS I (s.), papa -- Epistolae
    GELASIUS I (s.), papa -- De Libris recipiendis sive non recipiendis decretum
    GESTA DE XYSTI PURGATIONE ET POLYCHRONII HIEROSOLYMITANI EPISCOPI ACCUSATIONE
    GESTA LIBERII PAPAE
    HILARIUS PICTAVIENSIS ep. (s.) -- Expositio fidei
    HONORIUS, imperator -- Rescripta
    INNOCENTIUS I (s.), papa -- Epistolae
    LEO I MAGNUS (s.), papa -- Epistolae
    LIBERIUS, papa -- Gesta Liberii papae
    Manuscrits cités -- Sanct Paul in Kärnthen (abbaye), ms. San Blasius 6
    Ordo lectionum in ecclesia Sancti Petri Romae
    POLYCHRONIUS, Hierosolymitanus ep. -- Gesta de Xysti purgatione et Polychronii Hierosolymitani episcopi accusatione
    Reliures aux armes de -- Colbert (Jean-Baptiste)
    SANCT PAUL IN KÄRNTHEN (abbaye, Allemagne) -- Manuscrit cité, San Blasius 6
    SILVESTER (s.), papa -- Constitutum
    SIRICIUS (s.), papa -- Epistolae
    SYMBOLA FIDEI
    XYSTUS -- Gesta de Xysti purgatione et Polychronii Hierosolymitani episcopi accusatione
    ZOSIMUS (s.), -- Epistolae

Life cycle of this book

Data sources