Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 8917

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q66950

  • Attested titles :
    • Agobardus Lugdunensis , De antiphonario
    • Agobardus Lugdunensis, De antiphonario
    • Flavius Josephus , De bello judaico
    • Flavius Josephus, De bello judaico
    • Fragment
    • Fragmenta
    • Rupertus Tuitiensis , De divinis officiis
    • Rupertus Tuitiensis, De divinis officiis
  • Other Form of the Shelfmark :
    • Département des manuscrits, Latin, 8917
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 8917
    • Paris. BnF, Latin 8917
  • Held at : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Place of Origin :
  • Support Material : Parchemin
  • Composition :
    • 102 ff
  • Codicological details :
    • Echternach . . 102 ff .
  • Binding :
    • Reliure XIX e s. veau brun raciné restaurée en 1972, précédés et suivis d'1 contregarde et d'1 garde de papier marbré et d'1 garde de papier blanc. Titre «RUPERTUS TUITIENSIS» et chiffre de Louis-Philippe dorés au dos sur pièce de peau rouge

Contents

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • Ms. composite assemblé à Echternach.

    3 manuscrits, chacun avec des additions contemporaines ou postérieures.

    Aux ff. 1v et 2, mentions du XIVe-XVe s. : «Continet XIII librum antiquitatis Josephi de bello judaico»; «Continet Rubertum abbatem Tuitiensem de divinis officiis perutiles tractatus. Et XIII librum antiquitatis judaice. Et Agobardum Lugdunensem super antiphonarium» et cotes grattées lisibles à la lumière ultra-violette : «R 3 E2», caractéristiques de la bibliothèque de l'abbaye d'Echternach; cf. J. Schroeder, Bibliothek und Schule der Abtei Echternach um die Jahrhundertwende , Luxembourg, 1977, 27-31 et 166.

    Saisi par Jean-Baptiste Maugerard , avec 85 autres mss. originaires d'Echternach et d'Orbais, dans le dépôt littéraire de Luxembourg et apporté à la Bibliothèque nationale en oct. 1802. N° 29 de la liste de Maugerard; cf. B.n.F., ms. Archives Modernes 497, dossier Echternach; L. Traube et R. Ehwald, dans Bayer. Akad. d. Wissen. Phil.-hist. Kl. Abhandl. , XXIII (1903), 336 et ss.; H. Degering, dans Aufsätze Fritz Milkau gewidmet , Leipzig, 1921, 71-82 n° 29; 1789. Le Patrimoine libéré , Paris, B. N., 1989, 158-159.


    F. 1 Hymne (?) pour la division des apôtres, notée : «Cetus apostolicus celorum gloria virtus // Est individuus...-... Obtineat veniam vite perducat in aulam // Amen». — Addition contemporaine.

    F. 1v-78 [RUPERTUS TUITIENSIS abbas, O.S.B., De Divinis officiis] «Ea que per anni circulum ordine constituto...-... usque ad reditum Christi scripture nos illuminent et consolentur. Per eundem dominum nostrum Jesum Christum qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat» (ms. A4 de l'éd. de R. Haacke, C.C.C.M., VII, XXXIII; nombreuses variantes dans les libellés et les emplacements des titres, non signalés dans l'éd.).

    F. 78. Trois épitaphes d'abbés d'Echternach, Ravangerus, Uroldus et Godefridus : «Hac recumbant fossa Ravangeri patris ossa// Et fiunt...-... Clauserat ipse diem nunc habeat requiem» (éd. M.G. H., Poet. lat., V, 315-316); «Continet hic artus locus Uroldi patris artus// Cujus in ecclesia...-... Hac tumba proprie clauditur ecclesie» (éd. Martène et Durand, Voyage littéraire de deux religieux bénédictins, Paris, 1719, 300 et Gallia christiana, XIII, 579); «Quod caro sit vermis quod homo sit pulvis inermis // Approbat illud homo...-... Ad cineres hominis vota fer ipse cinis» (éd. Martène et Durand, Voyage littéraire de deux religieux bénédictins, 300 et Gallia christiana, XIII, 581). — Liste des signes du zodiaque en abrégé : «Est libr. scor. tau...-... pis. vir.» — Additions du XIIe s.
    Le feuillet 78 est palimpseste : fragment d'un bifolium plus grand réutilisé perpendiculairement, avec rubriques à l'encre orange, correspondant sans doute à un sacramentaire; cf. J.-C. Muller, Lateinische Kultur im X. Jahrhundert, éd. W. Berchin, 1991, 330.


    F. 78v. (Addition du XVe s.) Poème au sujet d'une déprédation commise en 1461 dans la crypte de l'abbaye : «Anno milleno primo decies quoque seno // Etque quadringenti jungantur...-... Quid facile extigwit pirus intra (?) dum domus ardet» (éd. P. Liebaert, Hémecht (1985), 63-64). — Addition du XVe s.

    F. 79-97v, 102. [FLAVIUS JOSEPHUS, De Bello judaico]. [Prologus et L. I, c. 1-16] «Incipit liber XIII Josephi ystoriographi antiquitatis judaicae [sic]. Quoniam bellum quod cum populo romano...-... oppidum autem provincie dedicavit rebusque advecticiis [portum Caesari vero...]», incomplet de la fin et sans la division en chapitres (éd. Flavii Josephi... opera quaedam, Bâle, Johann Froben, 1524, 593-631).

    F. 102v. Fragment : «Imbuo pando noto probo colligo metior edo cor rude quid genus astra sonos spacium numerum». — [BERTERUS AURELIANENSIS, Lamentacio quod sepulchrum Christi deseritur] «Juxta threnos Jheremie // Vere lugent Sion vie // Quod sollemni...-... Pro me redimendo [moniendo]» (éd. A. Wilmart, dans Mediaeval and Renaissance Studies, IV (1958), 81-82; P. L., CLV, 1289-1292).

    F. 102v, 101v. Notes extraites du Liber pontificalis énumérant les décisions des papes en matière liturgique et paraliturgique, commençant au bas du f. 102v et finissant au bas du f. 101v : «Linus papa statuit ut mulier velato capite intret ecclesiam. Cletus statuit ut clericus neque comam neque barbam nutriat...-... Simacus statuit ut Gloria in excelsis cantaretur in festis sanctorum». — Additions du XIIe s.


    F. 98-101v. [AGOBARDUS LUGDUNENSIS archiep., De antiphonario] «Incipit prefatio Agobardi Lugdunensis ecclesie archiepiscopi super antiphonarium. Dilectissimis in Christo fratribus et precipue cantoribus ecclesie Lugdunensis...-... ista sufficere et superhabundare noscuntur» (ms. Pd de l'éd. de L. Van Acker, C. C. C. M., LII, LIV et 335-351; les dernières phrases, au f. 101v, sont presque complètement illisibles car elles ont été grattées); cf. Clavis scriptorum latinorum medii aevi, I, Ago 7.

    F. 101v. Fragment avec notation musicale : «Quid videbitis in Sunamite... -... fabricata es manu artificis» (Ct 7, 1; cf. même pièce, ms. B. n. F., Latin 8922, f. 173, provenant d'Echbernach). — Addition du XIes. — Cf. supra pour le fragment s'étendant sur les ff.102v-101v.

    F. 101v. Récit relatif à l'invasion de la Hongrie par les Tartares en 1241 : «Anno incarnacionis Domini millesimo ducentesimo quadragesimo primo ipsa die resurrectionis dominice Tartari per Alpes in silvas irrunpentes Rodanam quoddam opidum...-... in villa Zaliz» (éd. d'après ce ms. dans M. G. H., S. S., XXIV, 65). — Addition du XIIIe s.

Texts in this manuscript

Data Source: Mandragore

Illuminations and decoration

Participants

Life cycle of this book

Data sources