An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q58692
IIIF manifest
Digitisation:
Data Source: BnF Archives et manuscrits
Texte de la Vulgate avec prologues. F. 1-520. Vetus Testamentum. F. 1-4v. « Epistola sancti Jeronimi presbiteri ad Paulinum de omnibus divine hystorie libris (rubr.) ». « Frater Ambrosius michi tua munuscula perferens detulit simul et suavissimas litteras …-… facile contemnit omnia qui se semper cogitat esse moriturum » (Hieronymus, Epistola 53 ad Paulinum presbyterum, Stegmüller, Repertorium Biblicum, I, 284). – F. 4r-v. « Incipit prefatio sancti Jeronimi presbiteri (rubr.) ». « Desiderii mei desideratas accepi epistulas qui quodam presagio futurorum cum Daniele sortitus est nomen …-… orationibus juves, quo possim eodem spiritu quo scripti sunt libri, in latinum eos transferre sermonem » (Prologus Sancti Jeronimi presbiteri ad Pentateucum, Stegmüller, I, 285). F. 4v-30. [Liber Genesis]. F. 4v. « Incipit Liber Bresith, id est Geneseos (rubr.) ». – F. 30-51. [Liber Exodi]. F. 30. « Incipit Bellesmoth qui grece Exodus dicitur (rubr.) ». – F. 51v-66v. [Liber Levitici]. F. 51v. « Incipit Vagerra qui grece Leviticus dicitur (rubr.) ». – F. 66v-87v. [Liber Numeri]. F. 66v. « Incipit Vagedaber Liber qui grece Numerus dicitur (rubr.) ». – F. 87v-107. [Liber Deuteronomii]. F. 87v. « Incipit Adabarim qui Deutrenomii (sic) prenominatur (rubr.) ». F. 107. « Explicit Liber Deutronomii (sic) (rubr.) ». – F. 107-120v. [Liber Josue]. F. 107r-v. [Prologus]. « Incipit prologus in Libro Josue (rubr.) » : « Tandem finito Pentatheuco Moysi velut grandi fenore… » (Stegmüller 311) ; ff. 107v-120v. [Texte]. « Explicit prologus. Incipit Liber Josue (rubr.) » ; f. 120v. « Explicit Liber Josue (rubr.) ». – F. 120v-134. « Incipit Liber Judicum (rubr.) ». – F. 134v-136. « Incipit Liber Ruth (rubr.) » ; f. 136. « Explicit Liber Ruth (rubr.) ». – F. 136-202. [Libri Regum]. F. 136. « Incipit prologus in Libro Regum (rubr.) » : « Viginti et duas litteras esse apud Hebreos… » (Stegmüller 323) ; f. 137-155v. [Liber primus]. F. 137. « Incipit Liber primus Regum (rubr.) » ; f. 155v. « Explicit Liber primus (rubr.) » ; f. 155v. « Incipit Liber secundus Regum (rubr.) » ; f. 170. « Incipit Liber tercius Regum (rubr.) » ; f. 186v. « Incipit Liber Regum quartus (rubr.) » ; f. 202. « Explicit Liber Regum quartus (rubr.) ». – F. 202-236. [Libri Paralipomenon]. F. 202r. « Incipit prologus in Libro Paralipomenon (rubr.) » : Si septuaginta interpretum pura et ut ab eis… » (Stegmüller 328) ; ff. 202v-217. [Liber primus]. F. 202v. « Incipit Liber Paralipomenon primus (rubr.) » ; ff. 217-236. [Liber secundus] ; f. 217r-v. « Incipit prologus in secundo Libro Paralipomenon (rubr.) » : « Eusebius Jeronimus domnioni et Rogatiano … » (Stegmüller 327) ; ff. 217v. « Incipit Liber secundus Paralipomenon (rubr.) ». – F. 236-241v. [Liber I Esdrae]. F. 236r-v. « Incipit Prologus in Libro Esdre (rubr.) » : « Utrum difficilius sit facere … » (Stegmüller 330) ; f. 236v. « Incipit Liber primus Esdre (rubr.) ». – F. 242-249. [Liber II Esdrae]. F. 242. « Incipit Neemias (rubr.) ». – F. 249-257. [Liber III Esdrae]. F. 249. « Incipit Liber secundus (sic pro tercius) Esdre (rubr.) ». – F. 257-262v. [Liber Tobiae]. F. 257. « Incipit Prologus in Libro Tobie (rubr.) » : « Chromatio et Helyodoro episcopis Jeronimus presbiter in Domino salutem… » (Stegmüller 332) ; f. 257. « Incipit Liber Tobie (rubr.) ». – F. 262v-269v. [Liber Judith]. F. 262v. « Incipit Prologus in Libro Judith (rubr.) » : « Apud Hebreos Liber Judith inter agyographa legitur… » (Stegmüller 335) ; ff. 262v-269v. « Incipit Liber Judith (rubr.) ». – F. 269v-276. [Liber Esther]. F. 269v. « Incipit Prologus in Libro Hester (rubr.) » : « Librum Hester variis translationibus constat esse viciatum … » (Stegmüller 341) ; f. 269v. « Incipit Liber Hester (rubr.) ». – F. 276-290. [Liber Job]. F. 276-277. « Incipit prologus in Libro Job (rubr.) » : « Cogor per singulos scripture divine libros … » (Stegmüller 344) ; f. 277. « Et alius prologus (rubr.) » : « Si aut fiscellam juncto texerem… » (Stegmüller 357) ; f. 277. « Incipit Liber Job (rubr.) ». – F. 290-332. [Liber Psalmorum]. F. 290. « Incipit Liber hymnorum et soliloquiorum prophete David de Cristo (rubr.) ». – F. 321-332. [Liber Proverbiorum]. F. 321. « Incipit prologus in Proverbiis Salomonis (rubr.) » : « Jungat epistula quos jungit sacerdotium… » (Stegmüller 457) ; f. 321. « Explicit prologus. Incipiunt Parabole Salomonis (rubr.) ». – F. 332-335v. [Liber Ecclesiastes]. F. 332. « Incipit prologus in Libro Ecclesiastes (rubr.) » : « Memini me hoc ferme quinquennio… » (Stegmüller 462) ; f. 332. « Incipit Liber Ecclesiastes (rubr.) » ; f. 335v. « Explicit Liber Ecclesiastes (rubr.) ». – F. 335v-337v. « Incipiunt Cantica canticorum (rubr.) ». – F. 337v-345v. [Liber Sapientiae]. F. 337v. « Incipit prologus in Libro Sapientie (rubr.) » : « Liber Sapiencie apud Hebreos nusquam est… » (Stegmüller 468) ; f. 338. « Explicit prologus. Incipit Liber Sapientie (rubr.) ». – F. 345v-367. [Liber Ecclesiastici]. F. 345v-346. « Incipit prologus in Libro Ecclesiastici (rubr.) » : Multorum nobis et magnorum per legem… » ; f. 346. « Explicit prologus. Incipit Ecclesiasticus (rubr.) ». – F. 367-392. [Prophetia Isaiae]. F. 367. « Incipit prologus in Libro Ysaie prophete (rubr.) » : « Nemo cum prophetas versibus viderit… » (Stegmüller 482) ; f. 367v. « Explicit prologus. Incipit Ysaias propheta (rubr.) ». – F. 392-421v. [Prophetia Jeremiae]. F. 392. « Incipit prologus in Jeremie prophete (rubr.) ». : « Jeremias propheta cui hic prologus scribitur… » (Stegmüller 487) ; f. 392. « Incipit Jeremias propheta (rubr.) ». – F. 421v-424. « Incipiunt Lamentationes Jeremie prophete que intitule Timotheus Aleph (rubr.) » ; f. 424. [Elegia quinta. Oratio Jeremiae prophetae]. « Expliciunt Lamentationes. Incipit Oratio Jeremie prophete (rubr.) ». – F. 424-428. [Prophetia Baruch]. F. 424. « Explicit Jeremias. Incipit prefatio in Libro Baruch (rubr.) » : « Liber iste qui Baruch nomine prenotatur… » (Stegmüller 491) ; f. 424. « Incipit Liber Baruch (rubr.) ». – F. 428-455v. [Prophetia Ezechielis]. F. 428. « Incipit prologus in Libro Ezechielis prophete (rubr.) » : « Ezechiel propheta cum Joachim, rege Juda… » (Stegmüller 492) ; f. 428. « Explicit prologus. Incipit Liber Ezechielis prophete (rubr.) ». – F. 455v-466v. « Incipit Liber Danielis prophete (rubr.) ». – F. 466v-491v. [XII Proph.]. F. 466v. « Incipit prologus .XII. prophetarum (rubr.) » : « Non idem ordo est .XII. prophetarum… » [Stegmüller 500) ; f. 467. « Alius prologus (rubr.) » : « Temporibus Ozie et Joathan, Achaz et Ezechie regum Juda… » (Stegmüller 507) : 467-470v. [Prophetia Osee]. F. 467. « Explicit prologus. Incipit Liber Osee prophete (rubr.). – F. 470v-472v. [Prophetia Joel]. F. 470v. « Explicit Osee. Incipit prologus Johelis prophete (rubr.) » : « Sanctus Joel apud Hebreos post Osee ponitur… » (Stegmüller 511) ; f. 471. « Alius prologus (rubr.) » (Stegmüller 510) ; f. 471. « Explicit prologus. Incipit Joel propheta ». – F. 472v-475v. [Prophetia Amos]. F. 472v. « Explicit Joel. Incipit prologus Amos (rubr.) » : « Ozias rex cum Dei religionem sollicite emularetur… » (Stegmüller 515) ; f. 472v. « Item alius prologus (rubr.) » : « Amos propheta et rusticus et ruborum moros (sic pro mores) distringens… » (Stegmüller 512) ; f. 472v. « Item alius prologus (rubr.) » : « Hic Amos propheta non fuit pater Ysaie prophete… » (Stegmüller 513) ; f. 473. « Incipit Amos propheta (rubr.) ». – F. 475v-476v. [Prophetia Abdiae]. F. 475v. « Incipit prologus Abdie prophete (rubr.) » : « Jacob patriarcha fratrem habuit Esau … » (Stegmüller 519) ; f. 476. « Incipit Abdias prophete (rubr.) ». – F. 476v-477v. [Prophetia Jonae]. F. 476v. « Incipit prologus Jon[e] prophete (rubr.) : « Sanctum Jonam Hebrei affirmant filium fuisse… » (Stegmüller 524) ; f. 476v. « Item alius prologus (rubr.) » : Jonas columba et dolens filius Amathi… » (Stegmüller 521) ; f. 476v. « Explicit prologus. Incipit Jonas propheta (rubr.) ». – F. 477v-479v. [Prophetia Micheae]. F. 477v. « Incipit prologus Michee prophete (rubr.) » : « Temporibus Joathe et Achaz et Ezechie regum Juda… » (Stegmüller 526) ; f. 476v. « Incipit Micheas propheta (rubr.) ». – F. 479v-481. [Prophetia Nahum]. F. 479v. « Incipit prologus Naum prophete (rubr.) » : « Naum prophetam ante adventum regis Assyriorum… » (Stegmüller 528) ; f. 480. « Explicit prologus. Incipit Naum propheta (rubr.) ». – F. 481-482v. [Prophetia Habaquq]. F. 481. « Incipit prologus Abacuch prophete (rubr.) » : « Quatuor prophete in .XII. prophetarum volumine sunt… » (Stegmüller 531) ; f. 481v. « Explicit prologus. Incipit Abacuch propheta (rubr.) ». – F. 482v-484. [Prophetia Sophonie]. F. 482v. « Incipit prologus Sophonie prophete (rubr.) » : « Tradunt Hebrei cujuscumque prophete pater aut avus… » (Stegmüller 534) ; f. 483. « Explicit prologus. Incipit Sophonias (rubr.) ». – F. 484-485. [Prophetia Aggaei]. F.484. « Explicit Sopho[niae]. Incipit prologus Aggei prophete (rubr.) : « Jeremias propheta ob causam periurii Sedechie regis… » (Stegmüller 538) ; f. 484. « Incipit Aggeus propheta (rubr.) ». – F. 485-490. [Prophetia Zachariae]. F. 485. « Explicit Aggeus. Incipit prologus Zacharie prophete (rubr.) » : « Anno secundo Darii, regis Medorum… » (Stegmüller 539) ; f. 485v. « Incipit Zacharias propheta (rubr.) ». – F. 490-491v. [Prophetia Malachiae]. F. 490. « Explicit Zacharias. Incipit prophetia Malachie prophete (rubr.) » ; f. 490. [Prologus] : « Deus per Moysen populo Israeli preceperat… » (Stegmüller 543) ; f. 490. « Incipit Malachias propheta (rubr.) ». – F. 491v-508v. [Liber I Machabaeorum]. F. 491v. « Incipit prologus in primo Libro Machabeorum (rubr.) » : « Domino excellentissimo et in cultu christiane religionis strenuissimo Lodovico regi Rabanus… » (Stegmüller 547) ; f. 491v. « Item alius prologus (rubr.) » : « Reverentissimo et omni caritatis officio dignissimo Geroldo sacri (palini : cancellé à l’encre rouge) palatii archidiacono Rabanus … » (Stegmüller 553) ; f. 492. « Item alius prologus (rubr.) » : « Machabeorum libri duo prenotant prelia… » (Stegmüller 551) ; f. 492. « Explicit prologus. Incipit Liber primus Machabeorum (rubr.) ». – F. 508v-520. [Liber II Machabaeorum]. F. 508v. « Incipit Liber secundus Machabeorum (rubr.) ». F. 520-646. Novum Testamentum. F. 520-537. [Evangelium secundum Matthaeum]. F. 520. « Incipit prologus super Matheum (rubr.) » : « Matheus ex Judea sicut primus in ordine… » (Stegmüller 590) ; f. 520v. « Item alius prologus (rubr.) » : « Matheus cum primo predicasset evangelium (Stegmüller 589) ; f. 520v. « Explicit prologus. Incipit Matheus evangelista (rubr.) ». F. 537-547v. [Evangelium secundum Marcum]. F. 537. « Explicit Matheus. Incipit prologus Marci evangeliste (rubr.) » : « Marcus evangelista Dei electus et Petri in baptismate filius… » (Stegmüller 607) ; f. 537v. « Incipit Marcus evangelista (rubr.) ». F. 547v-565. [Evangelium secundum Lucam]. F. 547v. « Explicit Marcus. Incipit prologus Luce evangeliste (rubr.) » : « Lucas Syrus natione et Antiochensis, arte medicus… » (Stegmüller 620) ; f. 548. « Item alius prologus (rubr.) » : « Quoniam multi quidem conati sunt (Luc, I, 1-4, traité comme prologue) ; f. 548. « Incipit Lucas evangelista (rubr.) ». F. 565-577v. [Evangelium secundum Johannem]. F. 565. « Explicit Lucas. Incipit prologus Joahnnis evangelista (sic pro evangeliste) : « Hic est Johannes evangelista unus ex discipulis Dei… » (Stegmüller 624) ; f. 565. « Incipit Johannes evangelista (rubr.) ». F. 577v-613. [Epistolae Pauli]. F. 577v-584. [Epistola ad Romanos]. F. 577v. « Incipit prologus ad Romanos (rubr.) » : « Romani sunt in partes Ytalie, hii preventi sunt… » (Stegmüller 677) ; f. 578. « Incipit epistola Pauli ad Romanos (rubr.) ». – F. 584-590v. [Epistola ad Corinthios prima]. F. 584. « Incipit prologus in epistola .I.a ad Corintheos (rubr.) » : « Chorinthii sunt Achaici et hii similiter… » (Stegmüller 685) ; f. 584. « Incipit epistola prima ad Corintheos (rubr.) ». – F. 590v-594v. [Epistola ad Corinthios secunda]. F. 590v. « Incipit prologus ad Corintheos secunda (rubr.) » : « Post actam penitentiam, consolatoriam … » (Stegmüller 699) ; f. 590v. « Incipit epistola secunda ad Corintheos (rubr.) ». – F. 594v-596v. [Epistola ad Galatas]. F. 594v. « Incipit prologus in epistola ad Galathas (rubr.) » : « Galathe sunt Greci. Hii verbum veritatis… » (Stegmüller 707) ; f. 594v. « Incipit epistola ad Galathas (rubr.) ». – F. 596v-599. [Epistola ad Ephesios]. F. 596v. « Incipit prologus in epistola ad Ephesios (rubr.) » : « Ephesii sunt Asiani. Hii accepto verbo veritatis… » (Stegmüller 715) ; f. 596v. « Incipit epistola ad Ephesios (rubr.) ». – F. 599-600v. [Epistola ad Philippenses]. F. 599. « Incipit prologus in epistola ad Philipenses (rubr.) » : « Philipenses sunt Macedones. Hii accepto verbo… » (Stegmüller 728) ; f. 599. « Incipit epistola ad Philipenses (rubr.) ». – F. 600v-602. [Epistola ad Colocenses]. F. 600v. « Incipit prologus in epistola ad Colocenses (rubr.) » : « Coloscenses et hii sicut Laodicenses… » [Stegmüller 736] ; f. 600v. « Incipit epistola ad Colocenses (rubr.) ». – F. 602. [603. [Epistola ad Thessalonicenses prima]. F. 602. « Incipit prologus ad Thessalonicenses (rubr.) » : « Thessalonicenses sunt Macedones. In Christo Jhesu… » (Stegmüller 747) ; f. 602. « Incipit epistola ad Thessalonicenses .I.a ». – F. 603-604. [Epistola ad Thessalonicenses secunda]. F. 603. « Incipit prologus ad Thesssalonicenses secunda (rubr.) » : « Ad Thessalonicenses secundam scribit epistolam… » (Stegmüller 752) ; f. 603. « Incipit epistola ad Thessalonicenses secunda (rubr.) ». – F. 604-605v. [Epistola ad Timotheum prima]. F. 604. « Incipit prologus in epistola ad Timotheum .I.a (rubr.) » : « Timotheum instruit et docet… » (Stegmüller 765) ; f. 604. « Incipit epistola ad Timotheum (rubr.) ». – F. 605v-607. [Epistola ad Timotheum secunda]. F. 605v. « Incipit prologus in epistola secunda ad Timotheum (rubr.) » : « Item Thimotheo scribit de exortatione martirii… » (Stegmüller 772) ; f. 605v. « Incipit epistola secunda ad Timotheum (rubr.) ». – F. 607r-v. [Epistola ad Titum]. F. 607. « Incipit prologus in epistola ad Titum (rubr.) » : « Titum commonefacit et instruit… » (Stegmüller 780) ; f. 607. « Incipit epistola ad Titum (rubr.) ». – F. 607v-608. [Epistola ad Philemonem]. F. 607v. « Incipit prologus ad Philomenum (rubr.) » : « Philemoni familiares litteras facit… » (Stegmüller 783) ; f. 607v. « Incipit epistola ad Philomenum (rubr.) ». – F. 608-613. (Epistola ad Hebraeos]. F. 608. « Incipit prologus in epistola ad Hebreos (rubr.) » : « In primis dicendum est, cur apostolus Paulus… » (Stegmüller 793) ; f. 608. « Incipit epistola ad Hebreos (rubr.) ». F. 613-630. [Actus apostolorum]. F. 613. « Incipit prologus in Libro Actuum apostolorum (rubr.) » : « Lucas Antiochensis natione Syrus… » (Stegmüller 640) ; f. 613. « Incipit Liber Actuum apostolorum (rubr.) ». F. 630-638. [Canones ecclesiasticae]. F. 630. « Incipit prologus super canones ecclesiasticas (rubr.) » : « Non ita est ordo apud Grecos… » (Stegmüller 809) ; f. 631. « Incipit epistola Jacobi (rubr.) » ; f. 632. « Incipit epistola Petri prima (rubr.) » ; f. 634. « Incipit epistola Petri secunda (rubr.) » ; f. 635. « Incipit epistola Johannis prima (rubr.) » ; f. 636v. « Incipit epistola Johannis secunda (rubr.) » ; f. 637. « Incipit epistola Johannis .III.a (rubr.) » ; f. 637. « Incipit epistola Jude (rubr.) ». F. 637v-646. [Apocalypsis beati Joannis apostoli]. F. 637v. « Incipit prologus in Libro Apocalipsis (rubr.) » : « Omnes qui pie volunt vivere… » (Stegmüller 839) ; f. 638. « Incipit Liber Apocalipsis (rubr.) ». F. 647-694v. « Hic incipiunt interpretationes hebraicorum nominum (rubr.) ». « Az. apprehendens vel apprehensio …-… Zuzim consiliantes eos vel consiliatores eorum » (Stegmüller 7709).
Data Source: Europeana regia
Data Source: Mandragore
Au verso d’une des gardes de la fin du volume (f. II), une note calligraphiée en lettres cadelées par Jean Flamel, secrétaire du duc de Berry, indique que le manuscrit avait appartenu au roi Louis IX : « Ceste Bible fut a monseigneur saint Loys, jadiz roy de France. – Flamel ». L'époque de l'exécution du manuscrit, la finesse du parchemin et la qualité des initiales historiées donnent de la vraisemblance à cette affirmation.En septembre 1414, le Premier Président du Parlement, Robert Mauger, offrit le manuscrit à Jean de Berry. Il est répertorié dans l’inventaire établi entre 1413 et 1416 dans la rubrique « Livres donnez a Monseigneur » : « Item une petite Bible en latin, escripte de menue lettre de forme ; et au commancement du second fueillet a escript : multa ; couvert de drap de soye rouge, a deux fermoers d’or esmaillez aux armes de Monseigneur, et par-dessus une chemise de drap de damas vermeil, doublé de satin bleu ; laquelle Bible, sans les fermoers et chemise, que Monseigneur y a fait faire, le Premier Presidant du Parlement a donné a mondit seigneur, ou moys de septembre mil quatre cens et quatourze » (Guiffrey 1894, I, p. 333, n° 1242). L’incipit du deuxième feuillet peut être repéré à la première ligne du f. 2 : « multa significat. Nam et verbum…] ».Au recto du 6e feuillet de garde (f. F), Jean Flamel a inscrit l’ex-libris du duc de Berry : « Ceste bible est a Monseigneur le duc de Berry. – Flamel ». La Bible fit partie des quelque quarante et un manuscrits baillés à Marie de Berry, duchesse de Bourbon, après la mort de Jean de Berry. Elle correspond à l'article [41] de la liste des "tappiceries, joyaulx et livres" remis à la duchesse, ajoutée à la fin du compte établi en 1416 par Jean Lebourne, ancien secrétaire du duc (Bibl. Sainte-Geneviève, ms. 841, f. 230v, art. [41]).Le manuscrit faisait partie au XVIIIe des collections des Metternich, ainsi qu’en témoigne l’ex-libris porté sur le recto du f. 1 (écriture du XVIIIe s.) : « Ex bibliotheca domus Trevericae comitum Metternich, Winnenburg et Belstein etc. ». Le comte de Metternich en fit don, en mai 1785, à la Bibliothèque royale, par l’intermédiaire du comte de Moustier : cf. BnF, Mss, Archives Ancien Régime, registre des acquisitions du département des Manuscrits 1760-1792, f. 171-173. Au f. 1 du volume est inscrite la cote du Supplément latin, fonds constitué vers 1820 pour les manuscrits latins acquis après 1744 (date de parution du Catalogus codicum manuscriptorum Bibliothecae regiae ) : cf. Catalogue général des manuscrits latins, nos 8823-8921, Paris, 1997, Introduction, p. IX-XII. Le manuscrit figura à l’exposition des manuscrits les plus précieux de la BnF dans la grande galerie à la fin du XIXe siècle (av. 1881), ainsi que l’atteste la cote « Expo XX-229 » [armoire 20, n° 229], inscrite au verso du plat supérieur : cf. Bibliothèque nationale, Département des manuscrits, Notice des objets exposés, Paris, 1881, p. 42, n° 229. Ancienne cote inscrite au f. 1 : « Supplt 681 ».
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF