Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 2833

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q63125

  • Attested titles :
    • Bernardus Morlanensis
    • Paschasius Radbertus
    • S. Hildefonsus Toletanus
    • S. Odo Cluniacensis
  • Other Form of the Shelfmark :
    • Département des manuscrits, Latin, 2833
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 2833
    • Paris. BnF, Latin 2833
  • Held at : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :
  • Support Material : Parchemin.
  • Composition :
    • 134 ff.
  • Format :
    • 235 × 150 mm.
  • Codicological details :
    • Plusieurs mains espagnoles. Initiales peintes dans le style espagnol, historiées (1, 1v, 2v, 4v, 36v), ornées (39, 70, 71, 99) ou en couleur. Rubriques. — Au f. 79, dans la marge de droite, inscription verticale à demi effacée, d'une main espagnole du début du XIIIe s. : «... completi anni mille ducenti et senidecies a partum [sic] virginis alme nascetur Anticristus, demone plenus... » ; cf. O. Holder-Egger, dans Neues Archiv, Bd. 15 (1890) p. 175. — Aux ff. 9v, 59v, 69v, 134v, essais de plume. — Les ff. 24 et 113 à 115 sont mutilés.134 ff.235 × 150 mm.
  • Binding :
    • Reliure maroquin rouge aux armes de Colbert.

Contents

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • F. 1-36 S. HILDEFONSUS TOLETANUS. « De Virginitate sancte Marie » (P. L., XCVI, 53-110 ; ms. g6 de V. Blanco Garcia, Madrid, 1937, 55-170) : Prologue de GOMES (Delisle, Cab. des mss., I, 516) (1-1v) ; — S. JULIANUS TOLETANUS [Elogium s. Hildefonsi] (P. L., XCVI, 43-44) (1v-2v) ; — « Confessio Hildefonsis » (2v-4) ; — « Incipit liber de Virginitate sancte Marie editus a beato Hdefonso Toletane sedis episcopo. Ego Julianus diaconus Toletane sedis scripti. » (4-36).

    F. 36-38v [CIXILANUS, Vita s. Hildefonsi] « Incipiunt melliflue dapes Hildefonsi... » (ibid., 43-48) ; cf. Bibl. hag. lat., n° 3919 et Suppl.

    F. 38v-68 [PASCHASIUS RADBERTUS, De partu Virginis] « Incipit tractatus Yldefonsi epise. Contra eos qui disputant de perpetua virginitate sancte Marie et de ejus parturitione », jusqu'à : « ... essentialiter sanctus... » (P. L., XCVI, 207-216) (38v-46) ; — « ... misticam narrationem suam... — ... sponsus vester in gloria est Dei Patris. Amen » (ibid., 227-236) (46-54v) ; — « Sermo in assumptione sancte Dei genitricis... Quotienscumque, dilectissime, vobis... » (ibid., 235-236) (54v-55v) ; — « Quod testimonium beatus Ambrosius exponens... — ... fuerit dedicatus » (ibid., 216-223) (55v-61v) ; — « Omelia Hildefonsi episcopi contra eos qui mendose affirmant Mariam Virginem contra legem Dominum peperisse. Inter sanctarum scripturarum... — ... quia longe ab ejus laudibus impares sumus » [Tomus secundus, de partu Virginis] (ibid., 223-226) (61v-64v) ; « ... cujus hodie natalicia celebramus... — ... januas aperire dignatus est » (ibid., 239-243) (64v-68) ; cf. P. L., CXX, 1367-1384.

    F. 68 Début d'un commentaire sur le Pater : « Pater noster qui es in celis id est in sanctis... — ... sanctificetur nomen tuum id est fac nos cognoscere et intelligere... » ; cf. J. Leclercq, dans Revue Mabillon, XXXIV (1944), 4 n. 3.

    f. 68v-69v. « Consecratio vidue que fuerit castitatem professa. Vidue post lectum euvangelium debent velari... », bénédiction des vêtements, oraisons.

    F. 70-126v S. ODO CLUNIACENSIS [Collationes] « Liber domni Odonis abbatis ad edificationem sancte Dei ecclesie » : L. I (70-97v), avec préface (70-70v) et table en 23 chap. (70v-71) ; — L. II, c. 1-35 jusqu'à : « ... dico tibi requiei tue sociabitur » (98-126v), avec préface (98) et table en 28 chap. (98-98v) (P. L., CXXXIII, 517-582).

    F. 126v « Exempla de beato Gregorio. Beatus papa Gregorius, fr. k., ita pauperibus... — ... de equo metanoeam faceret... » incomplet par suite d'une lacune matérielle.

    F. 127-134v [BERNARDUS MORLANENSIS, Mariale] depuis : « Ut jocundas cervus undas estuans desiderat... » (Ms. E. de Dreves, Analecta hymnica. L, 426-430) ; cf. Ragey, dans Rev. quest. hist., XIII (1887), 191-210.

    F. 134v Fragment sur la philosophie : « Omnis sapientia divina vel humana vocatur philosophia... — ... vel pilus qui non potest dividi... » incomplet par suite d'une lacune matérielle.

    F. 1-36. Cf. R. Maloy, The Sermonary of s. Ildefonsus, Classical folia, 25, 1971, 288-289 ; le ms. porte le nom du copiste Julianus diaconus, parfois considéré comme l'auteur du De Virginitate b. Mariae de s. Hildefonse ; cf. B. de Gaiffier, dans Analecta bollandiana, XCIV (1976), 239.

    F. 126v. Cf. add. du ms. Latin 2843, f. 169.

    Manuscrit écrit à Saint-Martial de Limoges et non espagnol ; cf. D. Gaborit-Chopin, La Décoration des mss. à Saint-Martial de Limoges et en Limousin, Paris-Genève, 1969, 118, 201.

Texts in this manuscript

Data Source: Mandragore

Illuminations and decoration

Participants

Other participants

Subjects and themes

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • Beatus papa Gregorius, fratres carissimi, ita pauperibus serviebat...

    f. 126v

    Inter sanctarum Scripturarum eloquia cavenda est semper vana et superstitiosa intellegentia...

    f. 61v

    Mysticam narrationem suam quam luculenter definiens et breviter...

    f. 38v

    Omnis sapientia divina vel humana vocatur philosophia...

    f. 133

    Incipit du lemme biblique

    Pater noster qui es in caelis...

    Incipit

    Id est in sanctis et bonis, qui eminentia et puritate vitae...

    f. 68

    Quamvis omnium ecclesiarum beatae et gloriosae genetricis Dei Mariae...

    f. 39

    Quod testimonium beatus Ambrosius exponens in Evangelio ait : Non enim virilis coitus...

    f. 55v

    Quotienscumque, dilectissimae, vobis aliquid pro amore creatoris nostri in ejus creatura...

    f. 54v

    Ut jucundas cervus undas aestuans desiderat //...

    f. 127

    Viduae post lectum evangelium debent velari, quia decet eas...

    f. 68v

    BERNARDUS MORLANENSIS, O.S.B. -- Mariale
    CIXILA TOLETANUS archiep. -- Vita s. Hildefonsi Toletani
    COLBERT (Jean-Baptiste) -- Possesseur
    Consécration des veuves
    DÉCORATION -- Décoration espagnole (XIIe s.)
    DÉCORATION -- Initiales historiées (XIIe s.)
    DÉCORATION -- Initiales ornées à la plume (XIIe s.) zoomorphes
    DÉCORATION -- Initiales ornées à la plume et rehaussées de couleur (ou peintes) (XIIe s.)
    DÉCORATION -- Peintures (XIIe s.)
    Écriture -- espagnole (XIIe s.)
    « Exempla »
    GODESCALCUS, Aniciensis ep. -- Initiale historiée (XIIe s.)
    GOMES, monachus Sancti Martini Albeldensis -- Prologus in tractatu Hildefonsi Toletani de virginitate perpetua s. Mariae
    GREGORIUS Magnus I (s.), papa -- Vita. Excerpta
    HILDEFONSUS TOLETANUS ep. (s.) -- Initiales historiées (XIIe s.)
    HILDEFONSUS TOLETANUS ep. (s.) -- De Virginitate perpetua b. Mariae
    HILDEFONSUS TOLETANUS ep. (s.) -- De Partu Virginis
    JESUS CHRISTUS -- Iconographie Initiales historiées (XIIe s.)
    JULIANUS DIACONUS, copiste -- Mention
    JULIANUS TOLETANUS ep. -- Initiales historiées (XIIe s.)
    JULIANUS TOLETANUS ep. -- Mention
    JULIANUS TOLETANUS ep. -- Vita s. Hildefonsi
    LIMOGES (Haute-Vienne) -- Abbaye Saint-Martial Ms. écrit à Saint-Martial
    ODO CLUNIACENSIS abbas (s.) -- Collationes
    PASCHASIUS RADBERTUS, abbas Corbeiensis -- De Partu Virginis
    PATER NOSTER -- Commentaires
    PAULUS DIACONUS -- Vita s. Gregorii Magni. Excerpta
    Philosophie -- Fragment sur la philosophie
    RELIURE -- Reliures aux armes de Colbert (Jean-Baptiste)
    Veuve -- Consécration des veuves

Life cycle of this book

Data sources