Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3023

  • Part of a set : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3014-3027B
  • Other Form of the Shelfmark :
    • Département des manuscrits, Latin, 3023
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3023
    • Paris. BnF, Latin 3023
  • Held at : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :
  • Support Material : Parchemin.
  • Composition :
    • 357 ff.
  • Format :
    • 430 × 290 mm.
  • Codicological details :
    • Écriture et décoration italienne. Grandes initiales peintes et historiées sur fond d'or (3, 7v, 112v, 197v, 262v). Initiales peintes sur fond d'or ou en couleur à antennes. Incipits or sur fond de couleur ou en capitales noires ou rouges ornées de traits de plumes. Rubriques. Titres courants en couleur ; piedsde-mouche. Indication des distinctiones en marge. — Réclames ornées d'un encadrement de traits de plumes. — Au f. 1, ex-libris : « domini fratris Gentilis cardinalis » [Gentile de Montefiore, + 1312] et mention d'engagement du ms. faite en 1335 par les moines du couvent d'Ascoli : « Ego frater Egidius de Santa Victoria, guardianus conventus Esculi, de conscilio et assensu discretorum conventus et omnium fratrum de Esculo. obpignoro Nicole de Montecalvo duo volumina librorum de armario scilicet testum Sententiarum et Ystorias scolasticas pro quantitate XXXI lib. sub tali conditione et pacto scilicet quod quandocumque ego vel aliquis successor meus restituet sibi VI libr. ipse teneatur reddere fratribus Ystorias scolasticas. Testum autem Sententiarum non teneatur reddere in vita sua nisi pro suo velle. Proprietas autem predictorum librorum est conventui. Quam quantitatem promisit pro nobis et solvit Johanni Bone partis cui tenebatur conventus pro pensione domorum... pro vino et oleo et aliis necessitatibus dicti conventus. Actum in predicto conventu XII die mensis Februarii coram fratre Jacobo Gontelutii custode et fratribus Johanne de Montecalvo. Raynaldo, Lamberto, Johanne Abamontis, Agelo Vita Leonis. Jacob procuratore, Thoma de Castello, Cicco Thomassutii, Mansueto, omnibus de Esculo, anno Domini MCCC XXXV », suivie de la mention : « Consistit corium et aptatura istius libri XX s. Solutum est totum et liber remanet conventui simpliciter » légèrement postérieure à la précédente. Le ms. passa ensuite dans la bibliothèque de Grégoire XI dont il porte l'ex-libris au f. 2v ; cf. Delisle, Cab. des mss . I, 489. 357 ff.430 × 290 mm.
  • Binding :
    • Reliure maroquin rouge aux armes de Colbert.

Contents

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • F. 3-357 PETRUS LOMBARDUS, Sententiarum libri IV. Prol. : « Incipit prologus in librum Sententiarum » (Quaracchi, 1-3) (3-4) ; — Table du l. I (4-7) ; — L. I : « Incipit primus liber Sententiarum ( éd. cit ., 14-294) (7v-109) ; au f. 109 : « Hic finitur primus vel de misterio Trinitatis. Incipit II liber de rerum creatione et formatione corporalium et spiritualium et aliis pluribus eis pertinentibus » ; — Prol. du l. II « Que ad misterium... — ... transeamus » ( ibid ., 306) (109) ; — Table du l. II (109-112v) ; — L. II ( éd. cit ., 306-540) (112v-195) ; — Prol. du l. III : « Jam nunc his intelligendis... — ... valeamus », « Hujus voluminis continentia sub conpendio perstringitur. Sic enim rationis ordo... — ... gratia ad miserum accedat » ( ibid ., 550) (195-195v) ; — Table du l. III (195v-197) ; — L. III : « Incipit liber tertius ( éd. cit ., 550-734) (197v-259v), suivi du prol. du l. IV : « Ephylogus brevis supradictorum. His tractatis... — ... accedamus » ( ibid ., 745) (259v) ; — Table du l. IV (259v-262) ; — L. IV : « Incipit liber IIII » ( éd. cit ., 745-1038) (262v-357) ; au f. 357 : « Explicit liber Sententiarum magistri Petri Lombardi » suivi de l' exultativa operis ( ibid ., 1038) et de : « In numero cleri quisquis probus (o) optat haberi || Est opus ut scriptis jugiter meditetur (i) in istis ».

    Les notulae contenues dans le texte sont : au l. III, « scilicet sapientia ingenita... — ... Pater est et Filius et Spiritus sanctus » ( éd. cit ., 607, n. a ) (216v) ; — au l. IV, « Item Innocentius II : Decrevimus ut hii qui in ordine... Item Calixtus papa... Item Gregorius... — ... fuerit approbata » ( ibid ., 966, n. a ) (332 et v).

    Les notulae figurant à côté du texte dans une 3 e colonne sont : au l. I, les n os 95 ( éd. cit ., 69-70) (27v) ; 153 ( ibid ., 112) (41v-42) ; « Quando cepit tempus... — ... quam ipse Dominus sed simul » ( ibid ., 188, n. e ) (68v) ; 272 ( ibid ., 194) (70v) ; 274 ( ibid ., 194-195) (71v-72) ; 279 ( ibid ., 198) (72-72v) ; 285 ( ibid ., 201) (73v) ; 286 ( ibid . 201-202) (73v) ; — au l. IV, le n° 76 ( ibid ., 786) (274v).

    Le couvent d'Ascoli-Piceno est un couvent de Frères Mineurs.

Text in this manuscript

Data Source: Mandragore

Illuminations and decoration

Participant

Provenance

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • Ce manuscrit se trouvait en 1429 dans la bibliothèque de Benoît XIII à Peñiscola ; cf. P. Martí, dans Estudios franciscanos , XXIX (1923), 268, n° 512. Passa dans la bibliothèque du cardinal Pierre de Foix, puis dans celle du Collège de Foix à Toulouse ; cf. Delisle, Cab. des mss. , I, 500, n° 13 de la liste des mss. de ce collège envoyés à Colbert le 5 août 1680.

Subjects and themes

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • [...] Decernimus ut hi qui in ordine...

    f. 332

    [...] Decrevimus ut hi qui in ordine...

    f. 332

    His tractatis quae ad doctrinam rerum pertinent...

    f. 259v

    In numero cleri quisquis probus optat haberi //...

    f. 357

    Item Calixtus papa : Pro presbyteris, diaconibus, monachis, concubinas habere...

    f. 332v

    Item Gregorius : Nullum facere diaconum episcopi...

    f. 332v

    Item Innocentius II : Decrevimus ut hi qui in ordine...

    f. 332

    Jam nunc his intellegendis atque pertractandis...

    f. 195

    [...] Nullum facere diaconum episcopi...

    f. 332v

    [...] Pro presbyteris, diaconibus, monachis concubinas habere...

    f. 332v

    Quae ad mysterium divinae unitatis...

    f. 109

    Quando coepit tempus...

    f. 68v

    [...] Scilicet sapientia ingenita...

    f. 216v

    Sic enim ordo rationis postulat...

    f. 195v

    AEGIDIUS DE SANCTA VICTORIA, O.F.M. -- Mention (XIV e s.)
    AGELUS VITA LEONIS, O.F.M. -- Mention (XIV e s.)
    ASCOLI-PICENO (Italie). Couvent de Frères Mineurs -- Possesseur
    AVIGNON (Vaucluse). Abbaye Saint-Pierre de Luxembourg (Célestins) -- Papes. Librairie pontificale. Possesseur
    CICCUS THOMASSUTII (frater), O.F.M. -- Mention (XIV e s.)
    COLBERT (Jean-Baptiste) -- Possesseur
    Création du monde -- Initiales historiées (XIII e s.)
    DÉCORATION -- Décoration italienne (XIII e s.)
    DÉCORATION -- Initiales filigranées (fin XII e et début XIII e s.)
    DÉCORATION -- Initiales historiées (XIII e s.)
    DÉCORATION -- Initiales peintes et or (XIII e s.)
    Écriture -- italienne (XIII e s.)
    GENTILIS DE MONTEFIORE, O.F.M., card. -- Possesseur
    GREGORIUS XI, papa (Petrus Rogerii) -- Possesseur
    Incipit -- Incipit en capitales ornées ou soulignées de fioritures à la plume (XIII e s.)
    Incipit -- Peints, capitales or sur fond peint (XIII e s.)
    JACOB (frater), O.F.M., procurator -- Mention (XIV e s.)
    JACOBUS GENTELUTII (frater), O.F.M. -- Mention (XIV e s.)
    JOHANNES ABAMONTIS (frater), O.F.M. -- Mention (XIV e s.)
    JOHANNES BONAE PARTIS -- Mention (XIV e s.)
    JOHANNES DE MONTECALVO O.F.M. -- Mention (XIV e s.)
    LAMBERTUS (frater), O.F.M. -- Mention (XIV e s.)
    MANSUETUS, O.F.M. -- Mention
    Manuscrits -- Manuscrits mis en gage
    Manuscrits -- Prix des manuscrits
    MARIA (b. Virgo) -- Iconographie Vierge à l'enfant ; initiales historiées (XIII e s.)
    NICOLAUS DE MONTECALVO -- Mention (1335)
    PETRUS DE FUXO, card. -- Possesseur
    PETRUS LOMBARDUS, Parisiensis ep. -- Initiales historiées (XIII e s.)
    PETRUS LOMBARDUS, Parisiensis ep. -- Sententiae
    PETRUS DE LUNA (Benedictus XIII, antipapa) -- Possesseur
    RAYNALDUS DE ESCULO, O.F.M. -- Mention (1335)
    RELIURE -- Reliures aux armes de Colbert (Jean-Baptiste)
    Samaritain (bon) -- Initiales historiées
    THOMAS DE CASTELLO, O.F.M. -- Mention (XIV e s.)
    TOULOUSE (Haute-Garonne) -- Collège de Foix. Possesseur
    Trinité -- Initiales historiées (XIII e s.)
    Vers anonymes latins -- Colophons

Life cycle of this book

Data sources