Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q63284
Manifeste IIIF
Numérisation :
Source des données : BnF Archives et manuscrits
F. 1-84, 89v [GUILLELMUS PERALDUS] « Tractatus de septem viciis ». Abrégé du c. I et du début du c. III : Primo incipiemus de vicio gule. Vitim et siceram non bibit. Sicera interpretatur ebrietas... — ... O quantus luctus, quante vigilie... » (1-2v) ; « Summa de viciis. Tractaturi de singulis viciis, incipiemus a vicio gule, propter hoc quod dicit glossa super Mattheum IIII. : In pugna Christi... — ... tacere vero nunquam. Explicit de lingua. Christo gloria qui est benedictus in secula. Amen » (4-84) ; le texte se lit dans l'ordre suivant : ff. 4-58v, 78-84 et 59-78 ; table inachevée : « Incipit tractatus moralis in VII. viciis capitalibus. Tractatus iste continet IX. partes... » (89v) ; cf. A. Dondaine dans Archivum Fr. Praed., XVIII (1948), 162-236. et spécialement 189 (liste des éditions), et 193-197 (liste des mss.)
F. 84-v-85v ALANUS [DE INSULIS, Excerpta] : « Tractatus magistri Alani de virtutibus et viciis. Tractaturi de virtutibus et vitiis primo videndum est quid sit virtus... — ... quomodo ex VII. criminalibus vitiis alia procedunt » (éd. J. Huizinga dans Mededeelingen der Koninkl. Akademie van Wettenschappen, Afd. Letterkunde 74, B (1932), en append.) ; cf. O. Lottin, dans Rech. théol. anc. et médiév., XVI (1949), 161-164 (éd. part.), et dans Mediaeval studies XII (1950), 20-56 (collation avec la recension plus étendue du ms. Londres, Br. Mus., Royal ms. 9 E. XII, f. 158-167v).
F. 86-87v « De penitentia. Ad majorem evidentiam eorum que dicenda sunt de confessione... — ... in his versibus subsequentibus potes edoceri : Sit tibi potus aqua, cibus aridus, aspera vestis... Quam te perpetuis addicat judicis ira » ; cf. Teetaert, dans Miscell. Giov. Mercati, II (1946), 339.
F. 87v-89 HUGO [DE SANCTO-VICTORE ?] : « Tractatus magistri Hugonis de oracione. Quo studio, quo affectu a nobis sit orandus Deus... — ... in ara cordis adoletur. Explicit de virtute orandi tractatus » (P. L. CLXXVI, 977-988 ; édité aussi, parmi des opuscules pseudo-augustiniens, par A. Mai, Nova Patr. Bibl., I, 464-470).
F. 91v-92 [ADSO DERVENSIS, Libellus de Antichristo [Excerpta] « Descriptio cujusdam sapientis breviter de divinis codicibus excepta ad reginam Gerbergam, heretici Sacxorum nobilissimi regis filiam, de Antichristo in omnibus malefico atque omni improbitate digno. In primis proferendum est nobis quare Antichristus dicitur... — ... qua ante secula judicandum esse prefixit » (P. L., CI, 1291-1298).
F. 92v-93 Maximes versifiées et courtes pièces de vers à contenu moral, satirique ou médical : « Cum semel occurrunt nobis duo turpia, neutrum... » ; « Sepe bonos solet altus honor corrumpere mores ... » ... « Pervigilet mutus non pransus quisque minutus... » ; « Gariofilium dicunt calidum siccumque secundo... » ; « Gingiber atque piper equales sunt medicina... »... « Res est solliciti plena timoris amor... » ; « Qui semel est lesus fallaci piscis ab hamo... » ... « Claviger iste bonus non grave portat honus... »... « Fronte carere pilis debet persona virilis ... » ; « Vir timidus corde timeat jurare la mort De... » ... « Utilis est ruta que lumina reddit acuta... » ; « Res est certa satis quia sum res utilitatis... » « Quodviscumque volo, quod non vis hoc ego nolo... »... « Nescio quid sit amor, nec amoris sentio nodum ... » ; « De zedeario. Sumptum confortat stomacum, ructusque salubres... » ; « Infames fugiat tua conversatio semper ... » ; « Dans cito bis donat, mora grandis dona minorat... » ... « Non eget externis qui moribus intus habundat... »... « Pocula janus amat ; februus, algeo domi... » ; cf. E. Zinner, Verzeichnis der astron. Hss. des deutschen kulturgebietes, Munich, 1925, 4051 ; etc. (92v) ; « Vive velud videas mortis positas tibi metas... » ; « Tres infelices in mundo dicimus esse... » ; « Non mense cultum, set dantis respice vultum ... » ; cf. F. Werner, Lat. Sprüchwörter, Heidelberg, 1912, 59, n° 196 ... « Sepe rogare rogata tenere, retenta docere... » ; ... « Dives eram dudum, set me faciunt tria nudum... »... « Uxorem violare viri grave crimen habetur... » ... « Natum virga docet, et moribus instruit ; ergo || Qui parcit tergo non juvat, imo nocet » ; « Sicut in omne quod est mensuram ponere prodest... » ; « Vox divina sonat quod nemo spem sibi ponat... »... « Christe tuos, tua, te gratis suscepimus a te... » ; « Mane petas montes et, facto vespere, fontes » ; « Dulcius in solitis cantat philomena rubetis... »... « Cui satis est quod habet, satis illum constat habere... » ... « Tempora transibunt et gaudia vana peribunt... » ; etc. (93). Additions de plusieurs mains du XIIIe s.
Voir t. IV, 492.
F. 91v-92. Ajouter Version courte du traité d'Adson (éd. D. Verhelst, C.C.C.M., XLV, 1976, 43-49) ; cf. ibid., 39 ms. 0.
f. 84v-85v. Cf. P. Glorieux dans Rech. théol. anc. méd. XV (1948), 360-366 ; c. r. Bull. Théol. anc. méd. VI (1951), n. 1107 ; cf. R. Gauthier, dans Arch. hist. doctr. litt. M. A. XVI (1947-1948), 310 ; Id. dans Revue du M. A. latin 7 (1951), 53. Id., ibid. 9 (1953), 238.
Ad majorem evidentiam eorum quae dicenda sunt de confessione. De paenitentia...
f. 86
Anno Domini millesimo centesimo octogesimo septimo, kal. Junii, captio Jerusalem facta est a Saladino...
f. 1
Caryophyllon dicunt calidum siccumque secundo//...
f. 92v
Christe, tuos, tua, te gratis suscepimus a te...
f. 93
Claviger iste bonus non grave portat onus...
Cui satis est quod habet, satis illum constat habere//...
Cum semel occurrunt nobis duo turpia, neutrum dilige...
Dans cito bis donat, mora grandis dona minorat...
Dives eram dudum, sed me faciunt tria nudum //...
Dulcius insolitis cantat Philomena rubetis //...
Fronte carere pilis debet persona virilis //...
Gingiber atque piper aequales [sic] sunt medicina...
In primis proferendum est nobis quare Antichristus dicitur. Ideo...
f. 91v
Infames fugiat tua conversatio semper//...
Mane petas montes, et facto vespere, fontes...
Natum virga docet, et moribus instruit ; ergo // Qui parcit tergo non juvat, immo nocet//...
Nescio quid sit amor, nec amoris sentio nodum//...
Non eget exterius qui moribus intus abundat//...
Non mensae cultum, sed dantis respice vultum...
Pervigilet mutus non pransus quisque minutus //...
Pocula Janus amat, Februus algeo clamat //...
Primo incipiemus de vitio gulae : Vinum et siceram non bibit... (Judic. XIII, 14)
Sicera interpretatur ebrietas...
Qui semel est laesus fallaci piscis ab hamo...
Quo studio, quo adfectu a nobis...
f. 87v
Quodviscumque volo, quod non vis hoc ego nolo...
Res est certa satis quia sum res utilitatis...
Res est solliciti plena timoris amor //...
Saepe bonos solet altus honor corrumpere mores //...
Saepe rogare rogata tenere, retenta docere //...
Sicut in omne quod est mensuram ponere prodest //...
Sit tibi potus aqua, cibus aridus, aspera vestis //...
f. 169
Sumptum confortat stomachum, ructusque salubres commovet...
Tempora transibunt et gaudia vana peribunt //...
Tractaturi de singulis vitiis, incipiemus a vitio gulae...
f. 4
Tractaturi de virtutibus et vitiis, primo videndum est quid sit virtus...
f. 84v
Tractatus iste continet novem partes : prima pars continet de his quae valent ad detestationem...
f. 89v
Tres infelices in mundo dicimus esse // Infelix qui multa sapit...
Utilis est ruta quae lumina reddit acuta //...
Uxorem violare viri grave crimen habetur...
Vir timidus corde timeat jurare LA MORT DE //...
Vive velut videas mortis positas tibi metas...
Vox divina sonat quod nemo spem sibi ponat//...
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF