Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 6882A

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q65520

  • Titre attesté :
    • 1.° Justi, Medici antiqui, passionarius : praemittuntur passionarii index, antibalomena Galeni et fragmentum de ponderibus et mensuris. — 2.° Interpretatio pigmentorum vel herbarum. — 3.° Aegidii versus de pulsibus : accedit anonymi commentarius ; finis desideratur. — 4.° Fragmenta de urinis et de febribus. — Hujus codicis pars decimo, pars decimo quarto, nonnulla denique decimo tertio saeculo videntur exarata.
  • Autre forme de la cote :
    • Paris, BnF, lat. 6882A
    • BnF lat. 6882A
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 6882A
    • Paris. BnF, Latin 6882A
  • Conservé à : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Date de fabrication :
  • Support : Parchemin.
  • Composition :
    • 41

Manifeste IIIF

Aspects codicologiques

  • Parchemin, 42 f., recueil de trois mss de médecine, dont le premier (f. 1-26, 245 × 155 mm) date du IXe s. La section astrologique fait partie de notes, également de médecine, ajoutées au Xe s.

    (Source : Persée - DER-IRHT, LXXXIV)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, LXXXIV

  • 18v «Incipit lunaris de egrotantibus quomodo tempore egrotant. Luna I qui inciderit dificilis evadit. Luna II cito surgit — Luna XXX laborat set surgit » . = Lunarium [TK, 838 ; éd. Weisser, 273-277 ; DiTommaso, 425 ; Liuzza 2011, 28 n. 97, 36 n. 129, 67 n. 259, 236 et 237].

Textes du manuscrit

Source des données : Manuscripta medica

Anonyme : De locis et regnis humorum [latin].

  • Œuvre associée : De locis et regnis humorum
  • Feuillets : 40v-41r
  • Auteur du texte : Anonyme
  • Incipit : Sanguis obviatur in dextro latere
  • Explicit : facere et scribere.

Anonyme : De luna in aegritudinibus [latin].

  • Œuvre associée : De luna in aegritudinibus
  • Feuillets : 18v
  • Auteur du texte : Anonyme
  • Incipit : Incipit lunaris de egrotantibus quomodo tempore egrotant. Luna I. Qui inceciderit dificilis evadit.
  • Explicit : Luna XXX. Laborat set surgit.

Anonyme : De medicina [latin].

  • Œuvre associée : De medicina
  • Feuillets : 6r
  • Auteur du texte : Anonyme
  • Note : Addition marginale.
  • Incipit : Medicina decem causis constat...
  • Explicit : ... cetera omnia metallicis rebus.

Anonyme : De ponderibus et mensuris medicinalibus [latin].

Anonyme : De ponderibus et mensuris medicinalibus [latin].

Anonyme : De pulsibus [latin].

  • Œuvre associée : De pulsibus
  • Feuillets : 35r-v
  • Auteur du texte : Anonyme
  • Note : Fragmentum
  • Incipit : ... dividit in duo, id est diastolen et sistolen

Anonyme : De sectione arteriarum [latin].

  • Œuvre associée : De sectione arteriarum
  • Feuillets : 19v-21r
  • Auteur du texte : Anonyme
  • Incipit : LXXXVI. Inicipit sectio arteriorum tomiera. Dicitur occipicium et quatuor digitis ab aure incidi...
  • Explicit : ... aut recenter occisi hominis biberint sanguine aut spumam lunarem laboremque omnia sunt contraria provenerunt.

Anonyme : De urinis in febribus [latin].

Anonyme : Hermeneumata medicobotanica [latin].

  • Œuvre associée : Hermeneumata medicobotanica
  • Feuillets : 24v-26v, 9r, 11r-v
  • Auteur du texte : Anonyme
  • Incipit : 24v : Arsenicon hoc est auripigmenta
  • Explicit : 26v : ...Gumeus id est gumen spano. f. 9r : Glicisedis, id est pionia... -... 11r : Zarnabo, id est careio. A la suite f. 11r-v : Oximel qui facit ad colera vel flegma deponenda... vel III probatissimum est.

Anonyme : Liber medicinalis [latin].

  • Œuvre associée : Liber medicinalis
  • Feuillets : 1v-8v
  • Auteur du texte : Anonyme
  • Note : Cette table est ici l'unique vestige d'un ouvrage qui, sans nom d'auteur et sous le titre de Liber medicinalis, est conservé dans le ms. 759 de l'abbaye de Saint-Gall (f. 53-94). Elle n'appartient pas au "Passionarius Iusti".
  • Incipit : Causticum ad uvam causticandam
  • Explicit : CCCXXXVI. Ad farcimo sanando.

Anonyme : Receptae variae [latin].

  • Œuvre associée : Receptae variae
  • Feuillets : 18r-v, 21r-24r, 41r-42v
  • Auteur du texte : Anonyme
  • Incipit : 18r : Confectio et electuarii ad suspiriosus quos dypxnia vocant...
  • Explicit : ... 18v, après 6 lignes effacées : Antidotum puta miro qui facit ad cauculosus... mel quod sufficit. 21r : Ad rabia hominum semen de buxo... -24r : ista potio probatum est multum.

Athenagoras : De urinis [latin].

  • Œuvre associée : De urinis
  • Feuillets : 35v-38r
  • Auteur du texte : Athenagoras
  • Incipit : Omnis urina est vel pinguis vel tenuis vel media
  • Explicit : mortalis ostenditur. Finit de urinis.

Cassius Felix (médecin, 04..?-04..) : De la médecine [latin].

Claude Galien (0131?-0201?) : Antibalomenon [latin].

  • Œuvre associée : Antibalomenon
  • Feuillets : 11v-15r
  • Auteur du texte : Claude Galien (0131?-0201?)
  • Incipit : Incipiunt antebalumina Galieni. Qui pro antebalumina verba et senso coralis fuit ut pro pigmento poneret, id est : pro agantis egyptias licinia...
  • Explicit : ... Pro semine de cucurbitas necleos pini. Finit.

Gilles de Corbeil (1140?-1224) : De pulsibus [latin].

  • Œuvre associée : De pulsibus
  • Feuillets : 27r-34v
  • Auteur du texte : Gilles de Corbeil (1140?-1224)
  • Note : Avec commentaire, incomplet.
  • Incipit : Incipit Versus Egidii de pulsibus. Quatuor sunt membra principalia...
  • Explicit : ... In declinatione tepescente calore minorantur pulsus et fiunt tardi. Erd. autem declinatio fiat.

Isidore de Séville (saint, 0560?-0636) : Etymologiarum sive Originum libri XX [latin].

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Historique de la conservation

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Colbertinus

Source des données : Persée - DER-IRHT, LXXXIV

  • église Saint-Hilaire de Poitiers au XVe s. ; Colbert

Notes

Source des données : Biblissima

  • D. Juste, Catalogus Codicum Astrologorum Latinorum. II. Les manuscrits astrologiques latins conservés à la Bibliothèque nationale de France à Paris (Documents, études et répertoires de l'Institut de Recherche et d'Histoire des Textes, 84), Paris, 2015, p. 67 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_2015_cat_84_1)

Source des données : Manuscripta medica

  • Provenance : abbaye de Saint-Hilaire de Poitiers. F. 1r, d'une écriture du XVe s. : "In hoc volumine est Passionarius Iusti medici continens tres libros in quo multa experimenta medicinalia describuntur novissime, III est quidam parvus tractatus de sectione arteriarum. De Sancto Hilario Maiori Pictavensi".
  • Provenance : abbaye de Saint-Hilaire de Poitiers. F. 1r, d'une écriture du XVe s. : "In hoc volumine est Passionarius Iusti medici continens tres libros in quo multa experimenta medicinalia describuntur novissime, III est quidam parvus tractatus de sectione arteriarum. De Sancto Hilario Maiori Pictavensi".
  • Se compose de trois parties dont la première est du premier quart du IXe s., la seconde du XIVe s. et la troisième du XIIIe s. Ordre de succession des feuillets : 1-8, 22, 23, 19-21, 24-26, 9-18.

Bibliographie

    • CCMB III, p. 290
    • Delisle 1868-1881, II, p. 406
    • Beccaria, p. 148-149 (n° 26)
    • Wickersheimer 1966, p. 72-74 (n° 63).

Sources des données