Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 9335

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q67144

Aspects codicologiques

  • Parchemin, II + 160 f., 365 × 240 mm (texte : 240 × 140 mm), une seule main soignée (identique à celle du BnF, lat. 15461 selon Rouse), deux colonnes, 51 lignes, initiales bleu et rouge, initiale décorée au f. 1r. Traités scientifiques, principalement les traductions de Gérard de Crémone (Theodosius, Thebit Bencora, Alkindi, Albubater, Abraham Avenezra, Alfarabius, etc.). La section astrologique prend place entre Alkindi, De gradibus medicine (135ra-139vb) et Thebit Bencora, De motu octave spere (141ra-143rb)

    (Source : Persée - DER-IRHT, LXXXIV)

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Liber Theodosii de speris. -- f. 19, Liber Autoloci de spera mota. -- f. 22, Liber Esculei de ascensionibus. -- f. 23v, Liber quem edidit Tebit filius Chore de his que indigent expositione antequam legatur Almagesti. -- f. 25, Liber Theodosii de locis in quibus morantur homines. -- f. 28v, Liber Arsamithis de mensura circuli. -- f. 30, Epistola Abuiafar Ameti filii Josephi de arcubus similibus. -- f. 31v, Liber de quinque essentiis quem Jacob Alchildus filius Ysaac compilavit ex dictis Aristotelis. -- f. 32v, Liber Milei de figuris spericis. -- f. 55, Verba filiorum Moysi filii Sekir, id est Maumeti, Hameti, Hasen. -- f. 64, Epistola Ameti filii Josephi de proportione et proportionalitate. -- f. 75, Liber Jacob Alkindi de causis diversitatum aspectus et dandis demonstrationibus geometricis super eas. -- f. 82, Tractatus Euclidis (l. Ptolemaei) de speculis. -- f. 82v, De exitu radiorum et conversione eorum. -- f. 84, Sermo de eo quod homo in speculo, etc., quem collegit ex libris antiquorum Tideus filius Theodori Aruegoiu medicus. -- f. 85v, [Ex libro] Apolonii de piramidibus. -- f. 88v, Liber de aspectibus Euclidis . -- f. 92v, Abbacus. -- f. 114v, Liber Maumeti filii Moysi alchoarismi de algebra et almuchabala. -- f. 116v, Liber in quo terrarum corporumque continentur mensurationes Abhabuchri qui dicebatur Heus, translatus a magistro Girardo Cremonensi in Toleto de arabico in latinum abreviatus. -- f. 125v, Liber Saydi Abuothmi. -- f. 126, Liber Aderameti . -- f. 126v, Liber augmenti et diminutionis vocatus numeratio divinationis ex eo quod sapientes Indi posuerunt, quem Abraham compilavit. -- f. 135, Liber Jacob Alkindi phylosophi de gradibus. -- f. 141, Tractatus patris Asen Thebit filii Core in motu accessionis et recessionis. -- f. 143v, Liber Alfarabii de scientiis translatus a magistro Girardo Cremonensi. -- f. 151v, Liber Anoe: in hoc libro est rememoratio anni et horarum ejus et reditionum Anoe in horis suis, etc.


    Au f. 134, a été ajouté: "declaratio speculi ardentis".

Source des données : Persée - DER-IRHT, LXXXIV

  • 140r-141r (sous forme de tables) «Alfeal secundum motum Lune. ‹1› Uncatio muli. (Aries) Rumor letificans. (Taurus) Exitus qui non nocebit. (Gemini) Labor et pena… (Pisces) Estimatio cum falso — ‹26› Auguricio avis. (Aries) Sutura panni… (Capricornus) Motus aut sanguis. (Aquarius) Dimitte motum. (Pisces) Acquisitio excommunicata » (série de 26 questions comportant chacune une réponse pour chaque signe du zodiaque ; cet ensemble est précédé d’une table pour calculer la position de la Lune dans les signes avec un court paragraphe: «Capitulum cognitionis mansionis Lune. Scias quid preteriit de mense Arabico… » , voir Planche 11). = Alfeal secundum motum Lune [Ch. Burnett, «The Coherence of the Arabic-Latin Translation Program in Toledo in the Twelfth Century » , Science in Context 41, 2001 (réimpr. in Id., Arabic into Latin in the Middle Ages : The Translators and their Intellectual and Social Context, Farnham, 2009, art. VIII), p. 249-288 (p. 267 n. 50 et 281) ; Burnett 2004, 58-59].

Texte du manuscrit

Source des données : Manuscripta medica

Yaʿqūb ibn Isḥāq Abū Yūsuf al- Kindī (0801?-0867?) : De gradibus [latin].

Intervenant

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

Historique de la conservation

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Figure sur la liste récapitulative d'acquisitions du 10 mars 1756 parmi 34 volumes "provenant de chez M. Bouillaud et qui etoient chés M. de Saint-Port"; cf. B.n.F., département des Manuscrits, Archives Ancien Régime 65, registre des acquisitions du département des Manuscrits 1667-1758, f. 359v "Theodosii de Speris (spheris) libri tres. Liber Autoloci de spera (sphera) mota. Liber Asculei de ascensionibus, etc. etc. Variique alii de mathematicis tractatus, quorum ultimus est de kalendario, vel potius kalendarium ipsum secundum astologhos. Codex membranaceus decimi quinti saeculi"; — ex-libris "Ismael Bullialdus fol. 160"; cf. Delisle, Cab. des mss., II, 343

Source des données : Persée - DER-IRHT, LXXXIV

  • Mateus d’Imola, professeur d’astrologie à Bologne de 1352 à 1363 ; Ismaël Boulliau, mort en 1694

Notes

Source des données : Biblissima

  • Johannes Fontanas Traktat über Brennspiegek und der Codex Paris BNF ms. latin 9335 / Dietrich Lohrmann, Stuttgart : Franz Steiner Verlag, 2016
  • D. Juste, Catalogus Codicum Astrologorum Latinorum. II. Les manuscrits astrologiques latins conservés à la Bibliothèque nationale de France à Paris (Documents, études et répertoires de l'Institut de Recherche et d'Histoire des Textes, 84), Paris, 2015, p. 187 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_2015_cat_84_1)

Bibliographie

    • Delisle 1863, p. 28-29
    • Delisle 1868-1881, II, p. 343
    • A. A. Björnbo, «Über zwei mathematische Handschriften aus dem Vierzehnten Jahrhundert » , Bibliotheca Mathematica, Dritte Folge 3, 1902, p. 63-75 (p. 67-75)
    • Rouse, p. 256-257
    • Kristeller, III, p. 242
    • Mss enluminés 1984, p. 5 (n° 3).

Vie du livre

Sources des données