Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 154

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q61158

  • Titre attesté :
    • Ezechiel cum glossa ordinaria.
  • Autre forme de la cote :
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 154
    • Paris. BnF, Latin 154
  • Conservé à : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Langues : latin
  • Auteur : Grégoire I (pape, 0540?-0604)
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :
  • Écriture :
    • Ce manuscrit est issu du même atelier que les mss. Paris, BnF, Bibl. de l’Arsenal 60 et départ. des Mss., Latin 146. Plusieurs mains (encre noire [texte biblique], plus claire [gloses] ; les oves ne sont pas conjointes, e cédillés)
  • Décoration :
    • Initiale peinte (f. 2v, E orange, sur fond extérieur bleu à tripoints, et fond d’or dans l’ove, avec rinceaux végétaux en spirale). Séparation des gloses par traits rouges
  • Support : Parchemin
  • Composition :
    • 105 feuillets
  • Format :
    • 350 × 235 mm.
  • Aspects codicologiques :
    • 13 cahiers de 8 feuillets, sauf le cahier 13 et dernier de 9 ff. (f. 97-105 : 97=, 98=105, 99=104, 100=103, 101=|=102). — Signatures en chiffres romains au dern. f. des cahiers (sauf f. 104v). — Pas de réclame
  • Réglure :
    • Piqûres ext. — Réglure non encadrante (sauf glose abondante) à la mine de plomb ; réglure de la glose non coordonnée ; justification : 230 x 80/90 mm.
  • Reliure :
    • Demi-reliure chagrin rouge au chiffre de Louis-Philippe, titre doré « EZECHIEL »
  • Estampille :
    • Estampilles Josserand-Bruno type 5 : f. 1, 105v

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • F. 1-105 : Biblia, Ezechiel
    f. 1a : Prologue [HIERONYMUS STRIDONENSIS, Prologus] (Stegmüller, Rep.bibl. n°492 ; CPL 591F ; éd. Biblia sacra [1975], p. 1266 ; BLCGO, t. 3, p. 221a) : « Incipit prologus in libro Ihezechielis prophete. [H]iezechiel propheta cum Joachim rege Jude captivus ...-... quod grece significantius dicitur, ut vocentur, fagoridori (sic), quod est manducantes senecias. Explicit prologus. » ;
    f. 1b-2vb : Glossa in prologum :
    f. 1b : (BLCGO, t. 3, p. 221a) : « OR[igenes]. Non omnis captivus… predicat captivus remissionem » ;
    f. 1va-2b : [GREGORIUS MAGNUS, Homiliae in Ezechielem, lib. 1, extr.] (CPL 1710 ; BLCGO, t. 3, p. 221a-222b) : « [in marg. :] Incipit prima omelia Gregorii. [f. 1va (l. 1)] Gregorius. Prophetie tempora tria sunt… ire oblita, pietate plena » ;
    f. 1va-2b : [GREGORIUS MAGNUS, Homiliae in Ezechielem, lib. 2, extr.] (CPL 1710 ; BLCGO, t. 3, p. 222b) : « Gregorius. Usus prophetice locutionis… esse debeant » ;
    f. 2vb-105b : Ezechiel (éd. Biblia sacra [1975], p. 1266-1340) : « Et factum est in tricesimo anno …-… et nomen civitatis ex illa die dominus ibidem, amen » ;
    f. 2v : Glossa marginalis :f. 2vc (l. 12-21) : (BLCGO, t. 3, p. 222b) : « Jer. Ezechielis difficultatem… accedat » ;
    f. 2va (l. 13-19) : (BLCGO, t. 3, p. 222b) : « Jer. In XXXmo anno non etatis… super omnem Israel » ;
    f. 2va (l. 21-26) : (BLCGO, t. 3, p. 223a) : « Jer. All[egorice]. Figuratur Christus qui XXXmo anno natus… predicavit » ;
    f. 2vc (l. 24-27) : (BLCGO, t. 3, p. 223a) : « Jer. [Chobar] Proprium nomen fluvii vel quia grave… significat » ;
    f. 2va (l. 28-30) : (BLCGO, t. 3, p. 223a) : « Jer. ‘Aperti sunt celi’. Non divisione… descendit » ;
    f. 2va (l. 31-41) : (BLCGO, t. 3, p. 222b-223a) : « Allegorice. Jer. Dominus in XXXmo etatis sue annon ad baptismum… in quo michi complacui » ;
    f. 2va (l. 43-53) : (BLCGO, t. 3, p. 223a) : « Gregorius. Notandum quod Ezechiel modo ipse de se… ecce ventus turbinis » ;
    f. 2vc (l. 28-37) : (BLCGO, t. 3, p. 223a) : « Jer. Chobar. Danieli quoque qui… egressa sunt » ;
    f. 2vc (l. 38-42) : (BLCGO, t. 3, p. 223a) : « Jer. Fortitudo in qua… spiritu dei » ;
    f. 2va (l. 43-58) : (BLCGO, t. 3, p. 223a) : « Jer. Verbum hebreum ruba… urbe capta [f.2a] in babilonem… dei judicia » ;
    f. 2vb (l. 51-58), 2vc (l. 44-57) : (BLCGO, t. 3, p. 223b) : « Jer. Spirtus auferens sive attollens… purgans letiora tribuat » ;
    f. 2vb : glossa interlinearis : « tempus » ; « subaudi… fieret » ; « locus » ; « super flumina… dum » ; « tanquam lignum… etc. » ; « secundum Origenem oculis carnis » ; « non modo unam… contexit » ; « hoc quoque ad tempus » ; [glose éditée comme glose marginale :] « Jer. Non captivitatis… captivitas » ; « persona » ; « roboratus… virtus » ; [glose éditée comme glose marginale :] « Jer. Spretus atque… testamentum » ; « captivantium scilicet » ; « in similitudinem… factus » ; « aliter non intelliguntur visiones » ; « per canrem… propheta » ; « per quem omnia sacra sunt » ;
    f. 105 : glossa marginalis :
    f. 104vb-105a : (BLCGO, t. 3, p. 320b) : « I[sidorus]. Has XII portas vel exitus… necesse est ut [f.105a] talis civitas… extruitur » ;
    [manque glose Hoc breviter admonendum…]
    f. 105c : (BLCGO, t. 3, p. 320b) : « Nunquam ab ea recedens sichut a priori… ‘vobiscum sum usque ad consummationem seculi’ (Mt. 28,20) » ;
    f. 105b : glossa interlinearis : « [Joseph] duo filii Rachel » ; « fiulius Bale ancille » ; « tres filie Lie » ; « hi duo filii Zelphe ancille Lie » ; « filii Bale ancille Rachelis » ; « nunc Jerosolima idest visio pacis ».

Intervenant

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Historique de la conservation

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Ce manuscrit a fait partie des collections de la bibliothèque de l'abbaye de Fontenay. Au f. 105, ex-libris du XIIe siècle : « liber sancte marie de f ////// to » (f. 105) ; cf. Manuscrits datés, t. II, p. 451 (notice sommaire ; « ex-libris légèrement postérieur au texte » ; restitue à tort « fontaneto »). Sur ce même feuillet, mention de la cote XVe siècle « G. 27 ». Catalogues : B.2 ; C.27.
    Il a ensuite appartenu à Colbert, avant d'entrer dans la bibltiothèque royale en 1732.

Vie du livre

Source des données